Ես վնասակար չեմ շրջակա միջավայրին։Իսկ դու՞ք

Մենք հայերով նենց հետաքրքիր ժողովուրդ ենք։Ասածս ոչ մի գրամ սարկազմ կամ ծաղրանք չի պարունակում։Ուղղակի իրոք հետաքրքիր ազգ ենք։Նշեմ մեր առանձնահատկություններից միայն մեկը։
Երբ մենք իչ-որ նոր տեխնիկա ենք գնում,մենք գրեթե երբեք չեն ընթերցում դրա հետ տրված գրքույկն ու ցուցումները։Օրինակ եթե գնել ենք լրիվ նոր տեսակի հեռուստացույց,երբեք չենք բացի Ցուցումն ու չենք նայի,թե ասենք "այ էն կանաչ կնոպկեն" ինչի համար է կամ ինչպես անջատել հեռուստացույցը միացնելու ժամանակ լսվող կարճ երաժշտությունը։
Եթե գնել ենք նոր DVD նվագարկիչ,գրեթե երբեք չենք նայի`ինչպես կարելի է միացնել DVD-ի Կարաոկե ֆունկցիան և այսպես շարունակ։

Մենք միշտ "բզբզալով" մեր ուզածը գտնում ենք։Բայց հազվադեպ չէ լինում,որ բզբզալու ընթացքում ինչ-որ ծրագիր փոխում ենք,մեզ ոչ անհրաժեշտ բան ենք փոխում ու դե արի մի հատ էլ դա վերադարձրու նախնական ձևին։Կարճ ասած`ունքը սարքելու փոխարեն աչքն ենք հանում։
Ահա այսպիրի մի խնդիր կա նաև աղբի հետ։
Աղբամանների վրա շատ պարզ պատկերված է,որ աղբը պետք է թափել անմիջապես աղբամանի ՄԵՋ,ոչ թե շրջակայքում կամ 10 մետր հեռավորության վրա։Նույնիսկ պատկերած է ամենահարմար դիրքը`աղբը աղբամանի մեջ ճիշտ նետելու համար։Կանգնում ենք աղբամանի կողքին,պարզում ենք մի ձեռքը ու ափի միջի եղած աղբը բաց ենք թողնում,որ ընկնի արկղի մեջ։Պարզ և հասարակ։Պարտադիր չէ կանգնել մի քանի մետր հեռավորության վրա,մի քանի րոպե նշան բռնել,որի արդյունքում աղբը կհայտնվի աղբարկղի կողքին։Այդ դեպքում հաստատ գրեթե ոչ մեկը չի մոտենա աղբամանին,չի կռանա փողոցի մեջտեղում և գետնից աղբը չի վերցնի`այն իր ճիշտ նշանակետին հասցնելու համար։Լավագույն դեպքում շատերը աղբը վերջապես վերցնելուց հետո կրկին կվերադառնան իրենց նախկին դիրքին ու կփորձեն աղբը նորից ճիշտ նետել աղբարկղի մեջ։Ու կրկին ապարդյուն։
Երբ ես փոքր էի,ու մայրիկիս հետ որևիցե այգում էինք լինում,պաղպաղակ ուտելուց հետո մայրս ինձ միշտ ստիպում էր բռիս մեջ պահել պաղպաղակի փաթեթավորումն այնքան ժամանակ,մինչև կհասնեինք մոտակա աղբարկղին։Այդ տարիներին փողոցում ամեն 10 մետրի հնարավոր չէր մի աղբարկղ գտնել,այդ իսկ պատճառով ես ամուր պահում էի աղբն ափիս մեջ`հայացքով մի աղբարկղ փնտրելով։Այսօր էլ եմ ես այսպիսին։Եթե նույնիսկ մենք ընկերներով նստած ենք այգում,իսկ ես աղբը չեմ ցանկանում պահել ձեռքումս կամ պայուսակիս մեջ,ես այնպայման կգնամ,կմոտենամ աղբամանին և կնետեմ ձեռքիս աղբը աղբամանի ՄԵՋ։

Ամբողջ աշխարի բոլոր քաղաքակիրթ երկրների պայքարում են աղբի մեծ քանակի դեմ,իսկ մենք դեռ բզբզում ենք`աղբը ճիշտ տեղ հասցնելու համար։
Դուք իհարկե գիտեք,որ պոլիեթիենային տոպրակները,պլաստմասայից շշերը,բաժակաները,ափսեները,հագուստը,խաղալիքներն ու այլ իրերն ընդհանրապես չեն "մարսվում" հողի կողմից։Դրանք պարզապես կարող են տարիներ շարունակ մնալ արտաքին միջավայրում և չքայքայվել։ԱՄՆ-ի Կալիֆորնիա նահանգի և Հավայան Կղզիների միջև գոյություն ունի աղբից կազմված հսկայան մի կղզի,որն իր չափերով մի քանի անգամ գերազանցում է մեր պետությանը։Ինչպե՞ս պայքարել այդքան մեծ քանակով աղբի դեմ։
Գերմանիան դրա դեմ պայքարում է իր միջացներով։Գերմանիայում յուրաքանչյուր տուն ունի 4 տեսակի աղբարկղ թե՛ տանը,թե՛ տան բակում։Այդ աղբարկղներից յուրաքանչյուրում հավաքվում է միայն մի տեսակի աղբ։Դրանք են`Բիո-աղբ,մետաղներ,թուղթ,փաթեթավորումներ։
Մետաղներն ու թուղթը պարզ են,Բիո-աղբը սննդից մնացած,ծառերից պոկված ճյուղերի ու տերևների աղբն է։Այս աղբն ուղարկվում է մի գործարան,որտեղ այն ամբողջությամբ վերամշակվում է և որպես պարարտանյութ հանձնվում հողին։
Թուղթը նույնպես հանձնվում է որպես բոլորիս հայտնի մակուլատուրա։
Մետաղների վերամշակումից հետո դրանք օգտագործվում են զանազան ապրանքների պատրաստության մեջ։
Իսկ պլաստիկայից փաթեթավորու՞մները։Ինչպե՞ս պայքարել դրանց դեմ։Աշխարհի պլաստիկայի ընդամենը 1%-ն է վերամշակվում`դրա չափազանց թանկ լինելու պատճառով։Պարզապես թողնե՞լ բախտի քմահաճույքին։Պլաստիկան հաճախ այրում են և այրումից առաջացած էներգիան օգտագործում են մոտակա գործարանները։Սակայն այրումից առաջանում են բազմաթիվ թունավոր գազեր,որոնք արտազատվում են շրջակա միջավայր և վերջապես մասնիկն են դառնում այն օդի,որը մենք`մարդիկս ենք շնչում։Ինչպե՞ս վարվել այս պարագայում։
Պլաստիկան հաճախ շատ է վնասում նաև ծովի կենդանական աշխարհին։Ինչպես նշեցի վերևում,Խաղաղ օվկիանոսի հենց մեջտեղում գոյություն ունի աղբի հսկայական կղզի,որտեղից հաճախ աղբը պարզապես լողում է և անցնում է ջրի տակ։Եվ գոյություն ունի ահա այսպիսի մի լուրջ խնդիր։Ձկները կուլ են տալիս պոլիեթիլենային տոպրակները,նրանք ստամոքսում լիության զգացողություն են ունենում,սակայն տոպրակը չի մարսվում և վերջիվերջո կենդանին մահանում է սովից։Ձկների այդպիսի անկումը թաքցնելու համար այդ նույն ձկները վաճառվում են մեզ,իսկ մենք հանգիստ գնում ենք և սնվում։
ԱՄՆ-ն և Բանգլադեշը(զարմանալի է,այնպես չէ՞) դրան տվել են իրենց լուծումը։Այդ երկու պետությունները հրաժարվում են պլաստիկայից`անցնելով թղթի և կտորի տոպրակների։Գերմանիայում մարդիկ գնումների են  գնում հիմնականում միայն արկղներով ու կտորից տոպրակներով,բացի այդ նրանց մոտ պոլիեթիլենային տոպրակները վճարովի են։Դա արվել է նրա համար,որ մարդիկ տոպրակի համար վճարելով`դրան ավելի խնամքով վերաբերվեն և ամեն անգամ գնումներից հետո դեն չնետեն։
Իսկ մե՞զ մոտ։Կարծես մեր Սուպերմարկետների մեջ պայքար կամ էլ ցուցամոլթյուն լինի,այն է`ինչքան շատ տոպրակ հրամցնես հաճախորդիդ,այնքան բարձր է սուպերմարկետիդ պատիվը`առանց հասկանալու,որ այդ տոպրակները մենք ստիպված ենք դեն շպրտել ու վնասել ինքներս մեզ։
Մի անգամ Մոսկվիչկա սուպերմարկետում գնել էի միայն մի Kit-Kat և դրամարկղի մոտ ուղիղ 4 անգամ ասացի,որ չդնեն տոպրակի մեջ։Մինչև ես գումարս հանեցի դրամապանակիցս,տեսա,որ այումանեայնվ դրել են տոպրակի մեջ։Ու իմ հարցին,թե ինչու միևնույնն է դրեցին տոպրակի մեջ,վաճառողուհին պատասխանեց.

-Դե կքցես էլի,հո առանց տոպրակ չէինք տա։

Մի անգամ էլ ՍԱՍ սուպերմարկետում 3 հաց գնելու դիմաց ես ստացա 4 տոպրակ`յուրաքանչյուր հացը մի տոպրակի մեջ.իսկ երեքը միասին մեկ այլ տոպրակի մեջ։

Հիմա կհետաքրքրի ձեզ,թե ինչ կապ ունեին իմ առաջին և երկրորդ գրվածքները։Ահա թե ինչ.ամբողջ աշխարհը պայքարում է աղբի քանակի քչացման դեմ,պոլիեթիլենային տոպրակների քանակի նվազման դեմ,իսկ մենք դեռ "բզբզում ենք"`աղբը ճիշտ տեղը նետելու համարլ։Էլ ուր մնաց խոսենք կամ մտածենք աղբի քչացման մասին։Այսպես եթե շարունակվեց,մենք կկորենք աղբի մեջ։Պետք չէ ոչ ոքի մեղադրել,պարզապես յուրաքանչյուրս պետք է իր ներդրումն ունենա`բողոքելու փոխարեն։
Անձամբ ես փորձում եմ իմ ներդրումն ունենալ շրջակա միջավայրի պաշտպանության մեջ և ես օգտագործում եմ միայն կտորից տոպրակ,որը միշտ ինձ հետ ման եմ ածում։Իսկ դուք ի՞նչ ենք անում ձեր և ապագայում ձեր երեխաների համար...