воскресенье, 31 июля 2011 г.

Ապյես մլութ

Այսօր տոն է,և ես առավոտյան որոշել էի գրառումս անել հեթանոսության ու քրիստոնեության մասին։Բայց ո՛չ,մենք այնքան զարգացած ու այնքան լայն մտահորիզոնով երիտասարդություն ունեք,որ նրանք շեղեցին իմ բոլոր մտքերը։Չգիտեմ էլ ինչպես զայրույթս արտահայտեմ,անկեղծ եմ ասում...
Ինչ մեր փոքրածավալ ուղեղով երիտասարդության ձեռքի տակ ընկավ սայթ`ավելի ճիշտ օդնոկլասսնիկի կայքում անձնական էջ ունենալու հնարավորությունը,մենք սկսեցին ծավալվել բոլոր հնարավոր և անհնար ձևերով։
Չեմ ցանկանում շատերի նման կիսվել զարմանքովս.որ մարդկության այդքան հոծ զանգված այդպես էլ օգտանունն ու էլեկտրոնային հասցեն չտարբերեց իրարից,որ չհասկացավ,որ "ստատուս" ասվածը նշանակում է մարդու ներկայիս կարգավիճակ,ոչ թե աֆորիզմների,բազարների,սիրային խոստովանությունների ու "նամիկատների" դաշտ։Լավ,ընդունում եմ,տղաների ուղեղն արդեն բավականին զբաղված է փողոցային բազարներով,ճշտի կոդեքսով,իսկ աղջիկներինը`տղա կպցնելու բազում-բազմաթիվ մեթոդներով։Ու այստեղ առաջանում է պատմական վիշտ պարունակող մի հարց։
Ինչու՞ է մեր ազգը իրեն կամովի դեգրադացնում։
Հարցս ավելի լուսավորելու համար փոխեմ ձևակերպումը։
Ինչու՞ դարերի խորքից եկող ազգը իրեն կամովի հիվանդ ու մտավոր հետամնաց դարձնում։
Կրկի՞ն չըմբռնեցիք մտքիս թռիչքը։

Ապլես,մյութ,ես էլ քյեզ եմ շյատ սիյում։

Ու դե արի այդ մարդուն մի հատ պատմական ապտակ մի տուր։Ախր ինչու՞։Հասկացանք տղաները սիրում են դեբիլներին,բայց ո՞վ ասաց,որ նրանք սիրում են հիվանդներին։
Բայց հուշեմ,ձեր երազած աղջկա տեսքը լրիվ ստանալու համար գունափոխում եք ձեր մազերը`բնականաբար դառնալով շիկահեր,կապում եք երկու պոչիկ,ընդունում եք դեմքի մաքսիմալ ապուշ արտահայտություն(համոզված եմ,այն ձեզ մոտ առանց ճիգ գործադրելու կստացվի),կապում եք երկու հատ պուպուշ պոչիկ,չէ՞,ու հագնում եք մաքսիմալ կարճ տաբատ։Դե իհարկե,դու փոքրիկ միամիտ աղջնակ ես,ով դեռ այնքան հասուն չէ,որ երեխայի նման լեզվական արատներով է խոսում ու չի գիտակցում,որ այդ տարիքի ավանակին հարիր չէ նման տաբատը։Ավելի ճիշտ դրա բացակայությունը։Չէ՞ որ մենք ամենաիրական հիմարիկն ենք,որոնց սիրում են տղաները։
Տե~ր Աստված,իրենք իրենց ձեռքով դարձնում են իրենց սեփական անձը նվաստ,անմակարդակ ու Արատավոր։Չեմ հասկանում,նրանք իրո՞ք չեն նկատում,թե ինչքան տգեղ է հնչում այդ խոսքը։Մի՞թե չեն ըմբռնում,որ ուրիշներին հաճելի չէ կարդալ մի հիմար աղջնակի բարբաջանք,այն էլ արատավոր լեզվով։Ինչի՞ են ուզում դրանով հասնել,բացատրե՛ք ինձ,խնդրում եմ։Գուցե ե՞ս այնքան հին եմ,որ չեմ հասկանում մեր նոր երիտասարդության արատավոր լինելու վեհ միտքը։
Ցավոք այսօր իմ ֆեյսբուքյան էջում էլ կան շատ մարդիկ,ովքեր վիրտուալ կյանքում իրենց պատկերացնում են իրենց երազած հիմարիկը։Ու գիտեմ,որ հիմա նրանք կկարդան այս գրառումը,այդ իսկ պատճառով,շարունակելով չհուսահատվել`կրկնում եմ,աղջիկներ,դա տգեղ խոսք է,այն էլ`շատ տգեղ։
Նրանցից շատերի հետ եմ խոսել,փորձել հասկանալ նրանց,սակայն բացատրություն չեմ ստացել,բացի`

-տենց կայֆ ա։

Ախր ի՞նչն է կայֆ,առանց այդ էլ անմակարդակ էության վրա տգիտության մի նոր շերտ ավելացնե՞լը։
Մի անգամ մեկ ուրիշը շատ ունիկալ պատասխան տվեց։Այն է թե`
-Հա,ես էլ չեմ սիյում,որ մենակ տենց գրում են,օրինակ ես կյանքում էլ եմ տենց խոսում,կայֆ ա...
Այդ աղջկա նորմալ խոսակցական լեզուն ես ճանաչում եմ ու գիտեմ,որ նա ամենևին խնդիրներ չունի։Պարզապես նա կարծես թե որոշել էր իր երազած վիրտուալ հիմարիկին կյանքի կոչել։
Չգիտեմ.թե այլևս ինչպես նրանց կարելի է բացատրել,որ տգեղ է այդ խոսքը,հասկացե՛ք։
Տղաներին չեմ էլ ցանկանում անդրադառնալ։Երբ հանկարծ որևիցէ մի տղայի հետ համացանցում զրուցելիս լյավ պատասպան եմ ստանում,չգիտեմ էլ շարունակել հարգել այդ տղային,թե ոչ...Բայց ամեն դեպքում թարմ հիասթափությունը պատրաստ է...

Եթե իմ մշտական ընթերցողներից եք,գիտեք,որ ես չեմ սիրում քննադատել ու մեղադրել,բայց այնուամենայնիվ ես փորձում եմ հասկանալ,թե որն է անմակարդակ ու հիմար երևալու հաճույքը...Չնայած ես երջանիկ եմ,որ ես կյանքին այլ աչքերով եմ նայում...

суббота, 30 июля 2011 г.

Իսկ դու ի՞նչ ես դառնալու

Դեռ 2010 թվականից անընդհատ նույն հարցն եմ լսում։Երբ դասարանցիներս դասընթացն օգտագործում էին պարապմունքների տնայիններն անելու համար,ես դասարանում նստած գիրք էի ընթերցում,քանզի ուսուցիչներից գրեթե ոչ ոք ցանկություն չէր հայտնում մի հոգու հետ դաս աներ,իսկ մնացածների դրության մեջ էլ մտնելով`չէին ստիպում դաս լսել։Իսկ երբ ընկերներս հարցնում էին,թե ինչ եմ ցանկանում դառնալ`պատասխանում էի ծրագրավորող։Չնայած սրտիս խորքում ես գիտակցում էի,որ դա իմ վերջնական ընտրությունը չէ...Երեկ լոգանքի ժամանակ հիշեցի բոլոր այն մասնագիտությունները,որոնք երբևէ անցել են իմ մտքով կամ նույնիսկ արձագանք են գտել...Սկսենք ամենասկզբից։
Ամենաառաջին մասնագիտությունը,որի մասին երբևէ մտածել եմ,եղել է ատամնաբույժը։Մեր Նորք-Մարաշում գտնվող ատամնաբուժարանի մանկական բաժնի իմ բժշկին այնքան սիրեցի,որ որոշեցի անպայման ատամնաբույժ դառնալ նրա նման։Դեռ նոր էի երկրորդ դասարան փոխադրվել,երբ սկսվեց "Իսկ որ մեծանաս,ի՞նչ ես դառնալու" հարցի աստղային ժամը։Ես էլ հպարտությամբ ասում էի`ատամնաբույժ։
Անցավ որոշ ժամանակ,դպրոցում հանձնարարվող բոլոր նմանատիպ շարադրություններում ես շարունակում էի մնալ իմ կարծիքին`ատամնաբույժ։
Սակայն սրտիս խորքում մի ուրիշ երազանք ունեի։Արդեն 3-րդ դասարանից ես երազում էի որևէ ամսագրում գլխավոր խմբագիր լինել։Համա թե ախորժակ ունեի 8 տարեկանի համար։Հանգստյան օրերին միշտ ինչ-որ տեղից 12-թերթանոց տետր էի գտնում,վրան մեծ-մեծ գրում "Օմեգա" օրաթերթ ու լրացնում տան անցուդարձը։Չգիտեմ էլ,թե ինչու հենց Օմեգա։Երևի թե գեղեցիկ անուն էր,իսկ ուրիշ հնարավոր տարբերակ մտքովս չէր անցնում։Մի խոսքով,երազում էի դառնալ լրագրող,սակայն այդ երազանքս պահում էի սրտի խորքում,ոչ ոքի չէի ասում ու շարունակում էի մնալ ապագա ատամնաբույժ։
Սակայն ժամանակը շարունակում էր սողալ,իսկ ես դեռ չէի կողմնորոշվում։Ատամնաբույժն արդեն անցած տարբերակ էր,այլևս չէի էլ մտածում դրա մասին։Ու կրկին նույն հարցը։Ես ի՞նչ մասնագիտություն ընտրեմ։Երբ արդեն եկավ ժամանակը,որ քույրս կողմնորոշվի,նա անկասկած գիտեր իր ապագա մասնագիտությունը`ծրագրավորող։Իսկ ես դեռ չէի կողմնորոշվում...Ու երբ հարցնում էին,թե ինչ եմ ցանկանանում դառնալ,պատասխանում էի`նույնպես ծրագրավորող,կրկին համոզված չլինելով իմ իսկ պատասխանի մեջ...

Լեզուների ասպարեզում բավականին հաջողություն ունեցա։Արդեն ասել եմ,որ դպրոցս առանց ինձ օլիմպիադաների ուղարկելու կյանք չունի։Ահա այդպես էլ մասնակցեցի հայոց լեզվի օլիմպիադային։Քաղաքային փուլում գրավեցի առաջին կարգ,հանրապետական փուլում`երկրորդ։Բոլոր ծանոթներս զարմացել ու ուրախացել էին։Իսկ զարմացել էին,որովհետև երբեք ոչ մի առարկայով դպրոցից դուրս չեմ զբաղվել։Բոլորը սկսեցին հորդորել,որ ընտրեմ բանասերի ճանապարհը։Ես կարճ պատասխանում էի`ոչ։
Հետո վրա հասան հաջողությունները գերմաներեն լեզվում։
Գերմաներեն լեզվին բավականին վարժ տիրապետելու համար երկու անգամ եղա Գերմանիայում,ապրեցի այնտեղ,կատարելագործեցի լեզուս,այժմ էլ շարունակում եմ ինքնուրույն ու դպրոցի միջոցով ուսուցանել գերմաներեն`եվրոպական ստանդարտին համապատասխան դիպլոմ ստանալու համար։Եվ բոլորը սկսեցին խորհուրդ տալ`ընտրել լեզվաբանի կամ թարգմանիչի ուղին`ընդունվել Բրյուսով։Դա հաստատ ոչ։Լեզուներն իհարկե ես սիրում եմ,նույնիսկ ինձ նպատակ եմ դարձրել անգլերեն սովորելը,սակայն ես ամբողջ կյանքս չեմ նվիրի միայն լեզուներին,ի սեր Աստծո...

Ու կրկրին նույն հարցը...ես հուսահատված,բայց ոչ հուսալքված շարունակում էի պատասխանել`ծրագրավորող։Մաթեմատիկա,ֆիզիկա...երկուսն էլ իմ առարկաներն են,կգնամ,ծրագրավորող կդառնամ։Լավ է...Բայց այնուամենայնիվ ներքուստ ինչ-որ բան խանգարում էր,դա իմը չէր,ծրագրավորողի կյանքն էլ ինձ չոր էր թվում։Այսպես ինձ շարունակում էր մտատանջել իմ ապագա ու չընտրված մասնագիտոթյունը մինչև 11-րդ դասարանի առաջին կիսամյակը։Կիսամյակի վերջում ես հասկացա երկու բան։Ես սիրում եմ ֆիզիկա ու շատ եմ սիրում։Հայրս ֆիզիկ է եղել և նա հաստատ շատ կուրախանար`տեսնելով,որ ես շարունակում եմ իր ճանապարհով։Սակայն միաժամանակ ես գիտակցում էի,որ միայն ֆիզիկան իմ կյանքում դատարկ տեղ կթողնի։Բացի այդ չէի պատկերացնում,թե ֆիզիկան ընտրելուց հետո որտեղ եմ աշխատելու ու ինչպես։Տարբերակներ շատ կան,իհարկե,սակայն միայն ֆիզիկան ինձ համար չէ։ՈՒ այդտեղ ես հասկացա երկորդ բանը։Ես սիրում եմ կենսաբանություն,դեռ 6-րդ դասարանից այն իմ ամենասիրելի առարկաներից էր,ու սիրելուց զատ այն ինձ մոտ վատ չէր ստացվում։8-րդ դասարանի ատեստատում կենսաբանություն առարկաս փակվեց 10 գնահատականով։Ու...Օ-լա-լա...Ես իմացա։Ես գտա այն,ինչ փնտրում էի արդեն վաղուց,գտա այն,ինչին պատրաստ էի նվիրել ամբողջ կյանքս,ուղեղս ու աշխատանքային բոլոր ժամերս։Կենսաֆիզիկա...
Շատերը փորձեցին համոզել,չգիտեմ էլ ինչու,որ այդ ֆակուլտետը չընտրեմ։Ասում էին,թե թույլ ֆակուլտետ է,ափսոս է ուղեղս,դասախոսները դաս չեն անում և այլն և այլն։Բայց ես հաստատուն էի։Կենսաֆիզիկա։Սկսվեց համոզելու երկորդ ալիքը։Ում ասում էի,որ որոշել եմ վերջնական,ընդունվելու եմ կենսաֆիզիկա ֆակուլտետը,գրեթե բոլորը միաձայն ասում էին.
-Կենսաբանությու՞ն...ֆիզիկա՞...է հա,գնա բժշկական։
Ու այդտեղ ես չգիտեի այդ մարդկանց ինչպես բացատրեի,որ եթե նույնիսկ մեր բժշկական համալսարան միայն իրոք խելացիներն են ընդունվում ու միայն լավ մասնագետներ են դուրս գալիս,որ եթե այն նույնիսկ աշխարհի ամենաազնիվ  ֆակուլտետն է,որտեղ աշխատում են ամենալավ մասնագետները,ես չեմ մտնի մի լսարան,որը խցված է գլամուր աղջիկներով ու ջիպոտ տղաներով։Ո՛չ։Ես չեմ ցանկանում բժիշկ դառնալ`հատկապես մեր հայկական իրականության մեջ։
Առաջարկներ եղան նաև դառնալու կենսաինֆորմատիկ`այսինքն բժշկական սարքավորումների ծրագրավորող-նախագծող։Բայց ո՛չ,ես դա էլ չեմ ուղում։Ես կդառնամ կենսաֆիզիկ,ես դրանում համոզված եմ։Ու ես իմ առջև պարզ տեսնում եմ բոլոր այն հետագա քայլերը,որոնք կհասցնեն ինձ իմ նպատակին։Իսկ իմ նպատակների մասին կխոսենք մեկ ուրիշ անգամ։
Ու վերջապես "Իսկ դու ի՞նչ ես դառնալու" հարցին ես կպատասխանեմ....
Կենսաֆիզիկ...

пятница, 29 июля 2011 г.

Թաց գրառում...

Մեկ ու կես օրվա դադարից հետո ես վերադարձա։Վերադարձա կրկին համոզվելով մի փաստի մեջ։Իմ բոլոր խելացի մտքերը ծնվում են ջրի տակ։Ահա.հենց ջրի տակ`լոգանքի ժամանակ։

Երբ կա մաթեմաթիկային կամ ֆիզիկայից բարդ խնդիր,դրա լուծումը ես անպայման կգտնեմ ջրի հետ հաղորդակցվելից...
Երբ ինձ թույլ կամ հիվանդ եմ զգում,միայն ջրի տաք շիթերն են ունակ ինձ կրկին կյանքի կոչելու։
Երբ ինձ տխուր եմ զգում,միայն ջրի հետ,ջրի մեջ կարող եմ կրկին լցվել ուրախությամբ։
Երբ թույլ եմ,այլևս պայքարելու ուժ չկա,միայն ջրի տակ նստելով,միայն ջրի տաք գրկախառնությունը զգալով կարող եմ ինձ ամուր ու ուժեղ զգալ։
Երբ հուսահատված եմ,կարծում եմ,որ ելք չկա,ամեն ինչ ահավոր է,միայն պարանոցիս հայտնված ջրի տաք համբույրները կարող են իմ առջև բացել լուսավոր դռներ,միայն այդ ջերմ համբույրները կարող են ինձ լցնել հույսով ու հավատով։
Երբ թվում է,թե կյանքումս ամեն ինչ ալեկոծվում է,ահա ուր որ է այն ամենը,ինչ թանկ է ինձ համար,կխորտակվի,միայն ջրի կողքին եմ կարողանում գտել միակ նավահանգիստը։
Երբ միտքս մթագնում է,միայն ջրի թարմ շնչի տակ կարող եմ կյանքի մասին դատողություններ անել։


Быть оригинальным,ни значит не любить тот цветок,который любят все.А любить его 
так,как никто...




Երբ հոգնածությունն է իջել ուսերիս,միայն ջրի բույրը կարող է ինձ կյանքի կոչել։
Երբ չկա մուսաս,միայն ջրի հետ զրուցելիս կարող եմ հասկանալ նոր շատուշատ բաներ...
Երբ թվում է,թե այլևս երբեք չեմ կարողանա ստեղծագործել,միայն ջրի տակ կարող է գրվել այն չուղարկված նամակը,ու միայն ջրի տակ կարող են ծաղկել Ձնծաղիկները...


Բարությունը իրոք ճանաչել կարող են միայն այն մարդիկ,ովքեր գիտեն,թե ինչ է դաժանությունը։


Երբ թվում է,թե կորցրել եմ ամեն ինչ,ինձ համար թանկ ամե՛ն ինչ,ապա միայն ջուրն իր քնքուշ ձայնով կարող է համոզել,որ ոչինչ կորած չէ,քանի դեռ ես կարող եմ պայքարել...

Միայն ջրի շիթերի տակ ստրկանալիս,միայն ջրի շշուկները լսելիս ես կարող էի ես հասկանալ,որ առանց ջրի ես կյանք չունեմ։Ես սիրում եմ ջուրը,առանց դրա ապրելն ինձ համար բարդ կլիներ...կամ նույնիսկ անհնար...Ու ամեն անգամ ջրի ու իմ կապը զգալիս հասկանում եմ,որ առանց ջրի կյանքս դատարկ կլիներ ու անիմաստ...

Թե սերը ամենաազնիվ,ամենանենգ,ամենավեհ ու ամենաստոր զգացմունքն է,ապա բարությունն անվիճելի խոր փիլիսոփայություն է...


среда, 27 июля 2011 г.

Արևմտյան հատվածում նորություն չկար...

Կարող եք ընթերցել այս երաժշտության ներքո..
Կարմիր կակաչները ծածկել են դաշտերը...
Երիխ Մարիա Ռեմարկ,մի գրող,ով հանուն իր խոսքի ազատության լքեց իր հայրենիքը`ապրելով ահ ու սարսափի մեջ,դողալով ամեն վայրկյան գերմանացի ֆաշիստների կողմից բռնվելու վախից,մի մարդ,ով իր զտարյուն գերմանական անունը`Կրամերը,դարձրեց տիպիկ ֆրանսական կեղծանուն,մի մարդ,ով հաղթահարեց պատերազմում իր բոլոր ընկերների մահը տեսնելու զարհուրելի պատկերը,մի մարդ,ով լքեց իր հայրենիքն ու հաստատվեց մի նոր հայրենքիում,էմիգտանտների հայրենիքում...
Ռեմարկ,Պաուլ,Ռավիկ,Շվարց,անվանե՛ք նրան ինչպես ուզում եք,այս շարքը դեռ էլի կարելի է շարունակել,կարելի է շարունակել բոլոր այն դիմակների անունը,որոնք կրեց նա,որոնցով ապրեց ու տառապեց,տառապեց ամենադաժան,բայց ամենահնարավոր ու անհնար կերպով։Կերտվեց կյանքի կողմից,թրծվեց թեժ պատերազմում ու չկոտրվեց երբեք,չնայած,որ նա եղավ Պաուլ,Ռավիկ,Շվարց...


"Երիտասա՞րդ,երիտասարդնե՞ր,տղանե՞ր,մենք դեռ նոր ենք դարձել 18 տարեկան,սակայն դա վաղուց արդեն ետևում է։Մենք արդեն ծեր մարդիկ ենք"...
Պաուլի դեմքին դեռ նոր էր սկսել մազ հայտնվել,երբ նա հայտնվեց այնտեղ,ռազմի դաշտում,երբ նա զենք պահեց իր ձեռքերի մեջ։Պաուլն ընդամենը մի երեխա էր,երբ նետեց իր առաջին նռնակը,որն ավելի խոր հետք թողեց իր սրտի,քան հողի վրա։Այդ նռնակը Պաուլի առաջ բացեց կյանքի դռները։Պաուլը հասկացավ,որ պատերազմ իրականում այն չէ,ինչպիսին ներկայացնում էր,նա`իր ուսուցիչը։
Իրականում պատերազմում միայն հաղթանակներ չէին լինում։Իրականում պատերազմում Պաուլը կարող էր տեսնել իր ընկեր Հայեի կտրված ոտքը,իրականում Պաուլը կարող էր նստել մահացող ընկերոջ կողքին ու նրան պատմել,որ Հայեն կվերադառնա տուն,կնստի իր դաշնամուրի դիմաց,կտեսնի`ինչպես են թափվում ծառերի տերևները,առավոտյան կարթնանա իր անկողնում ու կլսի թռչունների դայլայլը,այն թռչունների,որոնք չկային այնտեղ`ռազմի ճակատում։Պաուլը նկարագրում էր Հայեին իր տուն դարձի ճանապարհը,այն ինչ թե՛ նա,թե՛ Հայեին գիտեին,որ վերջինը գտնվում է Աստծուն տանող ճանապարհի վրա։Վերջին բանը,որ տեսավ Հայեին,Պաուլի արցունքով լի կարմիր աչքերն էին ու կեղծ ժպիտը։Կեղծ ժպիտը,որը պատնեշի նման պահում էր Պաուլին չհեկեկալու համար...Հայեն մահացավ,նա առաջինն էր։Մահացավ նա,մահացավ մի մոր սիրտ...
Ու Կարմիր կակաչները ծածկել են դաշտերը...
Հեշտ է սպանել թշնամուն,երբ նա հեռու է,մի քանի մետր այն կողմ,թաքնված,հեշտ է նրան սպանել,երբ դու`զինվորդ,չես տեսնում նրան ու պարզապես մի նռնակ ես նետում։Հեշտ է,երբ չես տեսնում նրա դեմքը,չես լսում սրտից պոկվող ցավի մորմոքը,չես տեսնում նրա մահացող աչքերը։Բայց ամենևին հեշտ չէ վիրավորված սողալ ամբողջ դաշտով,մեռյալների մեջ գեթ մի ողջ մարդ գտնել,հեշտ չէ,նայել արեգակին ու չտրվել հավերժ քնելու ցանկությանը։Սակայն ավելի դժվար է,երբ տեսնում ես նրան,մի ֆրանսիացու,ում դու ես վիրավորել,վիրավորել ես մահացու,սակայն երբ միասին պառկած եք նույն դաշտում`երկուսդ էլ վիրավոր,երկուսդ էլ լքված,այնժամ միայն հասկանում ես,որ նա քեզ նման մարդ է,որ գուցե այժմ նրա կինը նամակ է գրում ամուսնուն,իսկ փոքրիկ աղջիկը պատմում է,որ իր հայրը ռազմի դաշտում է,և պաշտպանում է իր հայրենի~քը։
Իսկ Կարմիր կակաչները ծածկել են դաշտերը...




Այդ ֆրանսիացին էլ էր մարդ,իր նման,Պաուլը դա միայն այդժամ հասկացավ։Նա միայն այդ պահին գիտակցեց,որ եթե նրանք հանեին իրենց համազգեստները,գուցե այժմ նստած լինեին Պաուլի տանը,խմեին մի բաժակ գարեջուր,իսկ նրանց կանայք քչփչային ու մի անհետաքրքիր բան քննարկեին։...Կի՞ն։Մի՞թե Պաուլը երբևիցե կունենար կին։Մի՞թե նա օրերից մի օր ոտքի կկանգներ,մի՞թե կգար մի օր,երբ կկազդուրվեր իր հոգին,արդյո՞ք Պաուլը մի օր պատրաստ կլիներ երջանի~կ լինելում։Իսկ եթե չմահանա՞ ռազմի դաշտում։Ի՞նչ է լինելու հետո։Նա ինչպե՞ս պիտի շարունակի իր կյանքը`աչքի դիմաց ունենալով Հայեի մահացող,բայց դեռ փայլուն աչքեը։Ինչպե՞ս նա կարող էր ապրել,երբ Հայեն,երբ մյուսները չկային,երբ միայն չորս հոգի էին ողջ մնացել,միայն չորս հոգի ողջ դասարանից։Միայն չորս հոգի ողջ մանկությունից...
Շատերին հարկավոր է 18-ամյա լինելու պիտակը`խանութից ալկոհոլ գնելու համար։Իսկ Պաուլի 18-ամյա պիտակը նրան անհրաժեշտ էր իր կյանքը ոչնչացնելու համար։
Հայրենիք...ի՞նչ էր այդ ժամանակ նշանակում այդ բառը մի մարդու համար,ով մանկություն բառն արդեն իսկ չգիտեր,բայց գիտեր`ինչ է նշանակում նռնակ,զենք,վիրավոր ընկեր,սպանած թշնամի,արնոտ աչքեր ու մոր ցավացող սիրտ,մոր մահացող սիրտ...
Բայց Կարմիր կակաչները ծածկել են դաշտերը...
Ի՞նչ էր նշանակում Պաուլի համար այդ գրողի տարած հայրենիքը,որը սկսեց պատերզմ,սկսեց աննպատակ ու հասավ ոչնչի։Չնայած ո՛չ,հասավ,հասավ հազարավոր մեռած մարդկանց,երիտասարդ կյանքերի խորտակման հասավ այդ պատերազմը,Պաուլի ՀԱՅՐենիքը,այն մեռնող ֆրանսիացու ու էլի շատերի ՀԱՅՐենիքը հասավ թշնամանքի,հասավ իրեն ատելու սերը իր իսկ զավակների մեջ սերմանելուն...
Պատերազմ...Պաուլը չգիտեր այդ բառի նպատակը,այդ բառի իմաստը,նա միայն գիտեր,նա այդտեղ էր`պատերազմում, ու նա պատերազմում էր մի մարդու դեմ,ով ինքը չգիտեր,թե ինչու է այդտեղ...Հայրենի՞քը պաշտպանելու էին նրանք եկել։Ախր ի՞նչ հայրենիք,երբ այն ինքը չի հոգում իր զավակների մասին։Պաուլը չէր կարող հասկանալ այդպիսի հոր։Հայր...Հայրենիքին այդքան սիրելու պատճառով գուցե Պաուլն ինքը երբեք հայր չդառնա,թե՞ դառնա ու պատմի,թե ինչպես սպանեց մի ֆրանսիացու,ում կնոջն այրիացրեց ու ում աղջնակին նա որբ թողեց։Ինչպե՞ս նա կարող էր իր զավակին բացատրել որբ բառի իմաստը...Ու ինչպե՞ս նա կարող էր բացատրել իր հայրենիքի արարքը։Ինչու՞ էր մայրն իր`հայրենիքը,որոշել թափել իր զավակների արյունը։Պաուլը չգիտեր այդ հարցերի պատասխանը։Պաուլը չգիտեր,թե ինչ պետք է անել,երբ ավարտվի պատերազմը..պատերազմյա դաժանությունները նրա գլխից ջնջել էին խաղաղության տարիներին երջանիկ լինելու գաղտնիքը։Պատերազմից զատ նա ուրիշ կյանք չէր ճանաչում...
Իսկ Կարմիր կակաչները արդեն թոշմել էին...
Կյանքն էլ Պաուլին չճանաչեց պատերազմից այն կողմ..
1918 թվականի հոկտեմբերին մի օր նրան գտան ,երբ Արևմտյան հատվածում նորություն չկար։Նա ընկած էր գետնին քնածի նման,իսկ նրա դեմքին այնքան գոհ մի հայացք էր,որ իր կյանքն այդպիսի շարունակություն ունեցավ...Պաուլը մահացած էր...Նա մահացել էր`գտնելով իր հանգստությունն ու անդորրը,մահացել էր,որ այլևս միակը չլինի իր մանկությունից,նա մահացել էր,որ իր զավակին երբեք չբացատրի,թե ինչ բան է որբ լինելը...

вторник, 26 июля 2011 г.

2012 կամ վերջ երկորդ մասին

Անկասկած մեզանից յուրաքանչյուրը լսել է 2012 թվականի դեկտեմբերին սպասվող աշխարհի վերջի մասին։Բայց նախքան իմ եզրակացություններին ու տեսակետերին անցնելը նշեմ մի փաստ։Ես իմ էությամբ շուտ խուճապի մեջ ընկնող մարդկանցից չեմ։Ավելի ճիշտ`ես գրեթե երբեք խուճապի չեմ մատնվում։Դրա համար ունեմ իմ պատճառը։Եթե իրոք ինչ-որ վատ բան պետք է տեղի ունենա,ես այդ առավոտյան արթնանում եմ սրտումս տարօրինակ զգացողությամբ,որի առկայությունն ամեն անգամ զգալիս հասկանում եմ,որ ինչ-որ բան այն չէ։Իսկ այժմ ինձ մոտ բացակայում է այդ զգացողությունը,այդ իսկ պատճառով հարկավոր է նշել,որ սա գրառում չէ այն մարդու,ով երեկ տեսավ 2012 ֆիլմը և որոշեց բարձրաձայն մտածել,որպեսզի առաջին հերթին ինքն իրեն համոզի,որ ամեն ինչ լավ է,ամեն ինչ հիանալի է։Ես երեկ դիտել եմ 2012 ֆիլմը և այսօր պատրաստվում եմ ձեզ հետ վելուծել Աշխարհի վերջ ասվածը։
Ես գիտնական չեմ,ոչ մի գիտական աշխատության մեջ մասնակցություն չեմ ունեցել,և բնականաբար ձեզանից շատերը կասեն,որ իմ ասածները հիմնավոր լինել չեն կարող,բայց այնուամենայնիվ փորձենք վերլուծել`ինչու 2012 և ինչու դեկտեմբերի 21...
Յուրաքանչյուր կրոնի և յուրաքանչյուր կրոնի Սուրբ Գրքի մեջ ասվում է Մեծ Դատաստանի կամ Աստծո պատժի մասին։Ղուրանի մեջ ասվում է,որ լսվելու է Ալլահի շեփորի ձայնը,և այդ օրը բոլոր մեղսավորները պատժվելու են իրենց կատարած մեղքերի համար։Աստվածաշնչում գրված է,որ կգա մի օր,և Հիսուս կվերադառնա Երկիր մոլորակ`այն մեղքերի ծովից փրկելու համար։Նրա գալուստն ուղեկցվելու է հրեշտակների հայտնվելով,երկնքից թափվող կրակներով և այլն։Սակայն երբ կգա այդ օրը,ոչ ոք չգիտե...
2012 թվականի դեկտեմբերի 21-ին Արեգակնային համակարգի մոլորակները կգտնվեն մի գծի վրա։Տարբեր աղբյուրներ բարձրաձայնում են նրա մասին,որ Նիբիրու մոլորակն այդ օրը մարդկության համար տեսանելի կլինի Արեգակի նման,իսկ 2013 թվականի փետրվարի 14-ին Երկիրը կանցնի Նիբիրուի և Արեգակի միջով։Երկու հսկայական մոլորակների կրկնակի ձգողության տակ գտնվելով Երկրի բևեռները կձգտեն փոփոխել իրենց դիրքերը,ինչն էլ կհանգեցնի երկրաշարժերի ու ցունամիների մեծ ալիքին։Սակայն այնքանը հասկանալուց առաջ պարզենք,թե որտեղից հայտնեց Նիբիրու մոլորակը և այն ինչ գործ ունի մեզ հետ։
1982 թվականաին ՆԱՍԱ-ն ընդունեց Արեգակնային համակարգում մեկ այլ`մեզ անծանոթ մոլորակի գոյության մասին։Մեկ տարի անց նույն ՆԱՍԱ-ն տիեզերք է ուղարկում իր  IRAS սպուտնիկը,որն անմիջապես նկատում է նոր ու հսկայական մի օբյեկտ։Այդ օբյեկտն իր չափերով գերազանցում էր Յուպիտերին և այնքան նման էր Երկրին,որ ստեղծվում էր  հիմնավոր պատճառ ենթադրելու,որ այն պատկանում է հենց արեգակնային համակարգին։
Իրականում Նիբուրուն այն մոլորակներից է,որը պտտվում է Սև աստղի շուրջ։Այդ Սև աստղն ունի հինգ մանր մոլորակ,վեցերորդը Родина մոլորակը,որը չափերով հավասար է Երկրին ու մի յոթերորդ մոլորակ կամ օբյեկտ,որին մենք անվանում ենք Նիբիրու։Համաձայն միֆերի`այդ Родина կոչվող մոլորակում ապրում են հսկաներն ու աստվածները։Նիբիրուն պտտվում է այդ Սև աստղի շուրջ,իսկ նրա պտույտի օրբիտան անցնում է Արեգակնային համակարգով։Սակայն Արեգակնային համակարգի և Նիբիրուի պտույտների ուղղություներր տարբեր են,ինչն էլ կարող է հանգեցնել բախումների։Նույն Նիբիրու մոլորակի պատճառով Լուսնի արտաքին կեղևի վրա առաջացել են բազում ճեղքեր։Սակայն չի պարզաբանվում,թե որն է ճեղքերի առաջացման իրական պատճառը։Ասում են նաև,որ այդ օբյեկտի կամ մոլորակի պատճառով է Անտրակտիդան անցել ջրի տակ։
Աստղագետները պնդում են,որ 2009 թվականի մայիսի 15-ից սկսած Երկրագնի հարավային կիսագնդում մարդիկ երկնակամարում կարող են տեսնել կարմիր կետ։Դա հենց Նիբիրուն է,որն ունի ալ կարմիր գունավորում և այրվող տեսք։
2011 թվականի հունիս-օգոստոս ամիսներից Երկրագնդի ցանկացած կետից կարելի է անզեն աչքով հետևել Նիբիրուին։Իսկ թե ինչ կպատահի 2012-ին ու 2013-ին,արդեն նշեցի։2013 թվականի հունիսի 1-ին Երկրագնդի վրա այլևս չի լինի մեր ցիվիլ աշխարհը,մարդկությունը և այլն...
Ես ձեզ ներկաայցրեցի 2012-յան Աշխարհի վերջի մոտիվներն ու պատճառաբանությունները։Այնուամենայնիվ կցանկանայի նաև անդրադառնալ կրոնական տեսանկյունին։
Հետաքրքիր է,որ ցանկացած կրոն ընդունում է Ապոկալիպսիսի գաղափարը։Ապոկալիպսիսն այսօր ասոցացվում է Աշխարհի վերջի հետ կամ ընդունվում է որպես դրան հոմանիշ։Սակայն ոչ մի կրոն չի խոսում Աշխարհի վերջի մասին։Խոսքը հենց Ապոկալիպսիսի մասին է,որն ըստ Աստվածաշնչի նշանակում է Հիսուսի գալուստ,իսկ ըստ Ղուրանի`Մեծ Դատաստան։Ինչպես նշեցի վերևոմ`Հիսուսի գալուստն ուղեկցվելու է հրեշտակների ներկայությամբ ու երկնքից թափվող կրակներով։Մենք`մարդիկս,Աստվածաշունչը ընդունում ենք մեր`մարդկային ուղեղով`չգիտակցելով,որ այն գրված չէ մարդու ձեռքով։Երկնքից թափվող կրակները հազար ու մի բան կարող են նշանակել,այն է թե`կայծակ,հրաբուխների ժայթքում,այրվող շենքեր։Կարող է և այլ մի բան լինել։Իսկ մուսուլմանական տարբերակի շեփորը պետք չէ բառացի ընդունել։Շեփորի ձայնը կարող է նշանակել երկաշարժ,հրաբուխ.ցունամի։Իսկ այն,որ դրանից հետո լինելու է մեծ Դատաստանը,կարող է նշանակել,որ այդ "շեփորի ձայնի պատճառը" կվերացնի մեղսավոր մարդկանց,որոնք իրենց ֆիզիկական մահից հետո կկանգնեն հոգևով Դատաստանի առաջ։Իսկ ի՞նչ է Դատաստանը։Ցավոք,ես չգիտեմ։Ասվում է,որ գոյություն ունի դրախտ ու դժոխք։Բայց մենք կրկին դրանք ընդունում ենք պարզ`մարդկային ուղեղով։
Շատ հարցեր կան,որոնք մնում են անպատասխան։Սակայն ինձ մնում է ասելու միայն երկու բան։Եթե Աստված կամ մայր բնությունը կամ Ալլահ,ինչպես ցանկանում եք անվանեք,որոշի վերջ տալ մադկությանը,ապա Նա միանգամայն արդար կլինի,քանզի մենք`մարդիկս թքում ենք այն աղբյուրի մեջ,որից ջուր ենք խմում։Հետո դնում ենք ֆիլտրներ,որ մաքրենք մեր իսկ թուքից այդ ջուրը,ֆիլտրներն էլ սկսում են աղտոտել օդը։Ինչու՞ է հարկավոր այդ հավերջական շրջապտույտը,երբ պարզապես կարելի էր չթքել մեր իսկ բաժին ջրի մեջ։
Իսկ ինչ մնում է վերջում ասելու,Աշխարհի վերջին ես չեմ հավատում։Մարդկության վե՞րջ։Հնարավոր է։Աշխարհի վերջ`ոչ։Եվ ի վերջո,Աստծուն հավատացոք իմ ընկերներ,Աստված ստեղծեց ծիածանը`որպես ուխտ այն բանին,որ նա այլևս երբեք ձեռք չի բարձրացնի մարդկության վրա։
Այնուամենայնիվ դեռ ոչինչ պարզ չէ։Ամեն դեպքում ձեր իսկ հանգստության համար ապրե՛ք մաքուր կյանքով և որ ամենակարևորն է`մի՛ մոռացեք բարության մասին։
Հաջողություն ամենեցուն։

понедельник, 25 июля 2011 г.

Մի նոր երանգ իմ պնակում

Էննին փոքրիկ մի աղջնակ էր,լուսադեմ ու ժպտերես աղջնակ։Էննին այնքան~ն երջանիկ փոքրիկ էր։Նա իր ձեռքում ուներ ներկերի մի մե~ծ պնակ,որի վրա տեսակ-տեսակ գույների կային ու կային բազում երանգներ.ժպիտագույն,ծիծաղագույն,փայլագույն,ուրախագույն ու նաև տխրագույն։
Էննին գիտեր,որ մարդիկ տխուր էլ են լինում,սակայն նա այդ գույնը թերևս ամենաքիչն էր օգտագործել։Իսկ Էննին միշտ էր ուրախ ։Բայց երբ փոքրիկ աղջնակին զգուշաբար հարցնում էին,թե ուր է դժբախտագույնը,նրա մեծ արտահայտիչ աչքերում անմիջապես զարմանքն էր դրոշմվում։Նա չէր ճանաչում այդ գույնը։Էննին միամտորեն թոթվում էր ուսերն իր ու շարունակում էր իր կյանքը ներկել տարբեր-տարբեր գույներով ու երանգներով։
Սակայն աղջնակին այլ կյանք էր վիճակված։Երբ նա հերթական անգամ իր վրձնի հարվածներն էր անում,բախտի բերմամբ,թե պատահմամբ կամ էլ հենց Էննիի անզգուշությամբ մե~ծ ներկապանակը սահեց իր փոքրիկին ձեռքի միջից։Նա տեսավ իր վայր ընկնող պնակը,այն օդում էր`իր աչքի առաջ ու հիմա բախվելու էր սառը հատակին։


Սակայն Էննին միայն այնժամ գիտակցեց կատարվածը,երբ հատակին տեսավ պնակի կտորտանքները ու իր լղոզված գույները`ժպիտագույնը,ծիծաղագույնը...Էննին ձեռքերն առաջ պարզած խուլ,սակայն զրնգուն ճիչով ցատկեց դեպի այն,ինչ արդեն չկար։





Արդեն ուշ էր։Էննին չհասցրեց,Էննին կորցրեց...կորցրեց իր կյանքի գույները,այլևս չկային,պատկերացնու՞մ եք,չկային ուրախագույնն ու տխրագույնը,ժպիտագույնն ու ծիծաղագույնը...Ու Էննին,գիտակցելով իր կորուստը,սկսեց արտասվել։Նրա մաքուր արցունքի շիթերը մաքրեցին տարան մնացած,սակայն լղոզված ու խառնված բոլոր գույները։Այլևս ընդհանրապես ոչինչ չկար։Ու Էննին ծանոթացավ դժբախտագույնի հետ։Շատերի կողմից այնքան երազած մի հանդիպում,սակայն ոչ Էննիի։Սակայն ակամայից ամեն ինչ ներկվել էր դժբախտագույնով։Այն նման չէր տխրագույնին։Վերջինի մեջ կային տխուր հույզեր,մի քիչ էլ ցավ կար,սակայն այն լի էր լուսավոր հույսով։Իսկ դժբախտագույնը մռայլ էր,դժբախտագույնը դատարկ էր։Անցնում էին օրերն,ու Էննին մոռանում էր,թե ինչ երանգ ունի ժպիտն,ու ինչպես է շողում ծիծաղը։Էննին դժբախտ էր...


Անցնում էին Էննիի դժբախտագույն ու միօրինակ օրերը,երբ Էննին մի օր հանկարծ հեռվում մի լուսավոր կետ նկատեց։Նա փոքր-ինչ ճիգ գործադրելուց հետո հիշեց,Էննին հասկացավ,դա ժպիտագույնն էր,այդպես էր փայլում ժպիտը։Նրա ներսում տակնուվրա եղավ ամեն ինչ,նա հուզվեց ու խճճվեց,ինչպե՞ս վարվել։Էննին անմիջապես ոտքի կանգնեց ու փորձեց վազել նրան ընդառաջ,հասնել ժպիտին...սակայն Էննին վախեցավ,ամեն ինչ  այնքան պայծառ էր,նրա մեծ աչուկները սովորել էին խավարին,այդ վառ ժպիտագույնն արդեն խորթ էր իր գորշ հոգուն...Էննին դժբախտ էր...

Սակայն...սակայն այդ լուսավոր կետը ավելի էր մոտենում։Նա...այո՛,նա մի տղա էր,ով ուներ ներկերի մի մե~ծ պնակ։
"Երևում է,նա ժպիտագույն էլ ունի,իմ ժպիտագույնը,-մտածեց Էննին,-նա փայլում է այդ գույնով"։
Էննին վախենում էր,նա պարզապես սկսել էր սարսափել մարդկանցից։Նրանք կա՛մ հպարտությամբ ցուցադրում էին իրենց գույներն ու արհամարհանքով հեռանում,կա՛մ էլ իրենց դժբախտագույնով ավելի էին սևացնում նրա մռայլ աշխարհը։Էննին փակ էլ էր իր հոգին մարդկանց առջև։Սակայն տղայի քայլերն իրոք Էննիին էին ուղղված։Էննին փոքրիկ սառած թռչնակի նման նստել ու ցնցվում էր ամբողջ մարմնով։Էննին սպասում էր...Նա եկավ,նստեց փոքրիկ աղջնակի կողքին։Նա Ռալֆն էր,մի տղա,ով ուներ ներկերի մի մե~ծ պնակ,որի վրա կային ժպիտագույնն ու ծիծաղագույնը,ուրախագույնն ու տխրագույնը։Էննին ճիշտ էր,Ռալֆը հենց ժպիտով էր փայլում,իսկ Էննիի`գորշությանը սովոր աչքերը ցավում էին այդ չափից դուրս պայծառ երջանկությունից։
Էննին այժմ արհամարհված չէր,չէ՛...իսկ եթե Ռալֆը եկել էր իրեն ծաղրելու համա՞ր...Չէր դիմանա Էննիի փխրուն հոգին ևս մի ծաղրանքի։Սակայն Ռալֆը ուրիշ էր,Ռալֆը Էննիին անխոս հասկացավ...Նա փոքրիկ աղջնակին թաքցրեց իր տաքուկ գրկում,ամուր սեղմվեց ու ջերմացրեց Էննիի սառած մարմինը։Ու Էննին վստահեց Ռալֆին,հավատաց նրան,սակայն դժվարացավ պատմել իր դժբախտության մասին,ցավու~մ էր Էննիի սիրտը։Բայց Ռալֆը նրան կրկին անխոս հասկացավ։Ռալֆը,այժմ շողալով,իրոք շողալով մի նոր գույնով,Էննիին մեկնեց իր մե~ծ ներկապնակը ու խնդրեց նրան միասին օգտագործել դրա վրայի բոլոր-բոլոր գույները։Ու պահել պնակը միասին`երկուսով,որ հանկարծ իրենց ձեռքից երբեք բաց չթողնեն ներկերի այդ մե~ծ պնակը։Էննին հասկացավ Ռալֆին անխոս ու համաձայնեց։Ռալֆն ուրիշ էր,Ռալֆը լավն էր ու Ռալֆը Էննին ներկեց ժպիտով...
Էննին մի փոքրիկ աղջնակ էր,իսկ Ռալֆը բարի մի տղա,նրանք ունեին ներկերի մի մե~ծ պնակ,որի վրա կային ժպիտագույնն ու ծիծաղագույնը,ուրախագույնը,տխրագույնն ու...սիրագույնը...


воскресенье, 24 июля 2011 г.

Однажды в Вардашене կամ տրանսպորտային արկածներ 2

Սա էլ երկորդ մասը։Անպայման ընթերցե՛ք :D
Ի դեպ,սկիզբը կարող եք ընթերցել այստեղ։Առաջին երկու պատմվածքն էլ վատը չեն։ ;)


Շարունակեցինք։Օդանավակայանում էի,գիշերն ընդհանրապես չէի քնել,ճամպրուկային տրամադրություն էր մոտս,մեկնում էի իմ սիրելի Գերմանիա։Ճանապարհս անցնելու էր Պրահայով։Զվարթնոցից մեկնող օդանավը ինձ հասցնելու էր Պրահա,իսկ Պրահայից պետք էր նստել մի նոր օդանավ,որն ինձ կհասցներ արդեն Բերլին։Սակայն պարզվեց,որ Պրահայից ժամանած ինքնաթիռը,որն ինձ պետք է հասցներ ետ Պրահա,անսարք էր։=( Ահա տեսանք,որ մեծ էկրանին Երևան-Պրահա չվերթի կողքին գրված է ուշացում։Սկսեցի նյարդայանալ։Մենք`երեք աշակերտուհի,ովքեր նոր են հաղթահարել 15 տարեկան լինելու շեմը,մեկնում էինք օտար երկիր,առանց ուղեկցորդի,միջանկյալ երկրով,դա էլ հերիք չէ,օդանավը ուշանում է։Ամբողջ խնդիրն այն էր,որ պետք էր Պրահայում հասցնել բերլինյան օդանավի չվերթին։Ժամանակահատված շատ քիչ էր մնում,սակայն այդ ընթացքում պետք էր անցնել հազարավոր մարդկանց միջով,անցնել գրանցում,ստանալ օդանավ մտնելու թույլտվություն...Վերջապես հասանք Պրահա և հասկացանք,որ մենք կորած ենք։Մեր տոմսերի վրա գրված էին ինչ-որ տառեր ու թվեր,որոնցից մենք գլուխ չէինք հանում։Երբևէ նման բան չէինք տեսել։Չեխերին հարցնում էինք ռուսերեն գիտեք,ասում էին ոչ,գերմաներեն`կրկին ոչ։Միայն մի ոստիկան,տեսնելով մեր կրիտիկական վիճակը,հաղթահարեց իր չեխական հպարտությունն ու ռուսերեն բացատրեց ինչ պետք է անել։Վազեցինք գրանցման։Համա թե հերթ էր։Մարդկանց բացատրեցինք,որ ուշանում ենք,սակայն երբ մոտեցանք ոստիկանուհուն,որը գրանցում էր մեր ժամանումը,կասկածամիտ հայացքով զննում էր անձնագրերը,մեզ ուղարկեց հերթի վերջ`չլսելով մեր խոսքը։Անցանք։Վազում էինք դեպի օդանավը,սակայն մեզ այդ օդանավի հետ արդեն միայն դրա տեսքն էր կապում :D

Ու այստեղ մի շատ տրամաբանական հարց առաջացավ.
-Բա հիմա ի՞նչ անենք :D
Մեկ էլ որտեղից որտեղ տեսա մի հայ ընտանիք,այդ ընտանիքն ինձ հետ նույն օրը դեսպանատանն էր։Մենք երկուսս էլ դիմում էինք Գերմանիայի`ավելի ճիշտ շենգենյան վիզա ստանալու համար։Համա թե փոքր է Երկիրը...կամ էլ Հայաստանը...քավ լիցի...Մոտեցանք անմիջապես նրանց,բացատրեցին,որ պետք է անցնել ուշացումների բաժին,որտեղ մեզ անվճար նոր տոմս դեպի Բերլին ու օդանավակայանում սնվելու կտրոն կտրաամդրեն։
Սակայն այդ ընտանիքը տարված էր բնականաբար իրենց երեխաների կարիքները բավարարելով,ու մենք կրկին մենակ մնացինք։Սակայն այստեղ մեզ օգնության հասավ Դավիթը։Նա 18-ամյա հայ երիտասարդ էր,ով ընտանեկան պատճառներով ապրում էր Գերմանիայում,սակայն տարվա ընթացքում երկու անգամ գալիս էր Հայաստան`ընկերներին ու հայրենիքին այցելության։Ու այդպես արդեն քանի տարի շարունակ։Այդ իսկ պատճառով նա ծանոթ էր բոլոր մարնամասնություններին։Դավիթը շատ հաճելի ու մի քիչ տարօրինակ տղա էր,բայց մինչև Բերլին հասնելը մեզ հետ էր։Շատ շնորհակալություն Դավիթին,որ ամեն կերպ մեզ օգնեց ու աջակցեց։Հա,մոռացա ասել,որ Պրահայից դեպի Բերլին ոչ մի տոմս չէր մնացել,քանզի մենք միակ ուշացողները չէինք։Այդ իսկ պատճառով մեզ տրամադրեցինք Պրահա-Մյունխեն-Բերլին չվերթով տոմս։Դե ամեն դեպքում ուրախ անցավ(հետո՞ ինչ,որ գրեթե 20 ժամյա այդ ճանապարհորդությունից հետո երեք օր "ուշքի էի գալիս"):D
Բավականին երկար ստացվեց,սակայն մեզ մնաց վերջին ու թերևս ամենածիծաղելի պատմությունը։


Արդեն մի քանի օր էր,ինչ Գերմանիայում էի։Գնում էի դպրոց,գալիս էի տուն։Սակայն բավականին հոգնեցուցիչ ճանապարհորդության,ժամերի,օդի ու ջրի փոփոխության պատճառով անտանելի գլխացավեր ունեի։Պարզապես աննկարագրելի։Բացի այդ ամբողջ օրը քնած էի։
Այդ նույն գլխացավն ու քունն ինձ հանգիստ չէին տալիս նաև դասերի ընթացքում,Փա՛ռք Աստծո,ուսուցիչներն այնքան բարեհամբույր էին,որ մտնում էին վիճակիս մեջ ու թույլ էին տալիս գլուխս հենել սեղանին։
Ահա այդպիսի հոգնած վիճակում դպրոցից վերադառնում էինք տուն։Ինձ համար հարմարավետ տեղավորվեցի աթոռակի վրա ու ուսապարկս դրեցի կողքիս,որ ոչ ոք չնստեր :D(Գերմանիայում այդպես կարելի է,եթե ցանկանում ես,կարող ես պայուսակդ կամ իրերդ դնել կողքի նստարանին ու ոչ ոք չի ստիպի կրկնակի վճարել,կարող ես վերցնել միայն այն դեպքում,երբ դու շատ բարեհամբույր ես կամ ավտոբուսի մեջ շատ մարդ կա,այն էլ այն դեպքում,երբ իրոք ցանկանում ես օգնել)։Կոնստանտինը`դուք նրան արդեն ճանաչում եք այս գրառումից,նստել էր իր ընկերների հետ վերջում։Ճանապարհը կարճ չէր,և ես զգում էի ինձ հաղթահարող հոգնածությունը։Մտածեցի."Լավ,եթե աչքս մի քիչ կպցնեմ,միևնույնն է,ինձ Կոնստանտինը կարթնացնի իջնելուց առաջ"։Մտածեցի ու արեցի...

 :D Մի պահ աչքերս բացեցի արևածաղկի դաշտերի մոտ,մի անգամ էլ`բարձր աշտարակների,որոնք նշան էին,որ 5 մետրից կանգառում ենք լինելու,սակայն որոշեցի,այդ 5 մետրն էլ քնել....
Բացեցի աչքերս ու բնականաբար անմիջապես տեսա,որ դիմաից բազմաթիվ նստարաններից և ոչ մեկի վրա ոչ մի գլուխ չի երևում։Թերևս դեռ չգիտակցելով եղածը ետ շրջվեցի,գուցե Կոնստանտինը տեղու՞մ է,գուցե որոշել է ուրիշ տեղ գնանք,այդ իսկ պատճառով ես ավտոբուսում եմ...օլա-լա-լա։Ավտոբուսի մեջ միայն ես ու վարորդն էինք :D Պատուհանից դուրս նայեցի,ամայություն,ամենաիրական դատարկ չոլեր էին։Մեկ էլ գլխումս պայծառ միտք ծագեց։Ես ունեի գերմանական քարտ ու գործողություններիս հստակ պատկերը։Այն է թե`իջնել ավտոբուսից,գտնել մոտակա ցուցանակը տարածքի անվամբ,զանգել Վիբկեին,որ գա ինձ տանի։Փորձեցի բջջայինս հանել բլոկից...ի՞նչ..լույսերը չվառվեցին..նորից...ու ոչ մի արձագանք...ու այդտեղ ամենաիրկական ՎԱՅ ՄԱՄԱ ՋԱՆ!

Մոռացել էի,որ ականջակալներն ականջիս եմ քնել...հեռախոսս անջատվել էր,Տե՛ր Աստված։Անցանք Պլան Բ-ին :D Զգույշ քայլերով մոտեցա վարորդին ու չգիտեմ էլ ինչու հարցրի,արդյո՞Ք կարելի է մոտակա կանգառում իջնել...ես ամենևին դա չէի պլանավորել,սակայն ինչպես կասեր սիրելիս,հոգուս խորքից պոռթկաց :D Բայց այդ մարդն ինձանից խելացի գտնվեց,հարցրեց ինչ է եղել,պատմեցի,առաջարկեց իր բջջայինը,որ զանգահարեմ Վիբկեին։Ուրախացած վերցրի ու սկսեցի փորփրել հսկայական պայուսակս,որ գտնեմ Վիբկեի տված այն թուղթը,որի վրա նշված են բոլոր համարներն ու որը ես միշտ մոտս էի պահում...սակայն..այդ օրը մոռացել էի վերցնել...մոռացել էի և վերջ...

Այդ մարդը զանգեց դիսպեչերին,որն ասաց,որ մի կին արդեն անհանգստացած և՛ իրենց է զանգահարել,և՛ ոստիկանություն :D Իհարկե իմ սիրելի Վիբկեն էր։Այդ մարդն ասաց,որ մենք մոտ 45 րոպեից կլինեինք Բադ-Քյոզենում`իմ թաղամասում։Ես թեթևացա ու հանգստացա,բայց այդ պահին իմ խմած մեկ ու կես լիտր ջուրը սկսեց հիշացնել իր մասին :D Բայց դե 45 րոպե էլ շրջեցի այդ չոլերում ու վերջապես բարեհաջող տեղ հասա...Բայց չմեղադրեք Կոնստիին,նա գիտեր,որ ես ճանաչում եմ մեր կանգառը,նա պատմում էր,որ դուրս եկավ ավտոբուսից,շրջվեց և տեսավ,որ չկամ։Ու երբ գլխի էր ընկել,թե ինչ է եղել,արդեն ավտոբուսը չկար :D
Այսպիսի երկար ու տարօրինակ պատմություններ իմ տրանսպորտային փորձից։Սրանք միայն շատ չնչին մի տոկոս էր,գուցե օրերից մի օր ներկայացնեմ նաև երրորդ մասը։Հուսով եմ մի քիչ ծիծաղեցիք ու չձանձրացաք։ :)

Однажды в Вардашене կամ տրանսպորտային արկածներ

Փորձենք շեղվել վերջին գրառումներիս թախծոտ տրամադրությունից ու ավելի դրական գրառում անել։
Կյանքումս այնքան շատ են եղել տրանսպորտային արկածներն ու ծիծաղելի դեպքերը,որ որոշեցի ընտրել դրանցից ամենահետաքրքիրներն ու ներկայացնել ձեզ։Որովհետև եթե բոլորը պատմեի,չեմ կարծում,որ որևիցե մեկը մինչև վերջ կարդար։ :D
Սկսեցինք...



Քանի որ իմ դպրոցը կյանք չունի առանց ինձ բազում օլիմպիադաների ուղարկելու,ես հերթական անգամ պետք է հասնեի ինձ լրիվ անծանոթ մի վայր,գտնեի անծանոթ դպրոց ու մասնակցեի կենսաբանության օլիմպիադային։Փառք Աստծո՛,որ հետս մի աշակերտուհի էլ կար,որի քույրը մեզ ուղեկցեց դեպի այդ կորած-մոլորված դպրոց։Ինձ ասացին,որ ետ վերադառնալիս դիմացի փողոցից նստեմ 11 համատի միկրոավտոբուսը`նույն մարշրուտկա ասվածը,և վերադառնամ տուն։Ես,ցավոք սրտի կամ ի բարօրություն իմ արկածների թվին,ավելի շուտ վերջացրեցի օլիմպիադայիս թեստն ու պետք է մենակով վերադառնայի։Նշեմ,որ իմ դպրոցը շատ մոտ է տանս,ուղիղ երկու րոպե է ինձ անհրաժեշտ դեպի դպրոց քայլելու համար ու բացի այդ երբեք ոչ մի խմբակ չեմ այցելել,այդ պատճառով տրանսպորտից օգտվել եմ միայն ծնողներիս հետ։Եկավ այդ միստիկ 11 համարը,նստեցի։Գնում ենք,հմմ..ինչ-որ ծանոթ տեղեր չեմ տեսնում...Բոլոր մարդիկ աստիճանաբար գնում են...մնաց մի կին ու ես..Միկրոավտոբուսը կանգնեց,այդ կինն իջավ,իսկ ես միամտորեն նստած սպասում եմ,որ այն կրկին շարժվի։Մեկ էլ վարորդն ասեց.
-Աղջիկ ջան,շփոթվել ես,հա՞։Էս վերջին կանգառն է։
Ես շուտափույթ վճարեցի ու դուրս թռա։Մոտ 20 մետրի վրա միայն մի շենք էր ու այլևս ոչինչ։Հա մեկ էլ ոտքերիս տակ իսկական ցեխ էր,որից դուրս գալու համար պետք էր ճիգ գործադրել։Այդ պահին զանգեց մամաս.
-Մար ջան,ու՞ր ես։
-Չգիտեմ :D
Մեկ էլ մաման խառնված ձայնով ասաց.
-Ո՞նց թե չգիտես։
Ես մաքսիմում հանգիստ ձայնով նկարագրեցի իրավիճակը,մայրս որոշեց,որ տաքսի կկանչի,,սակայն..օլ-լա-լա,ես նույնիսկ չգիտեմ,թե որտեղ եմ,ուր մնաց հասցե իմանամ։Չանջատելով բջջայինս,մոտեցա մոտակայքում կանգնած փրկարարիս`մի ոստիկանի,ումից և տեղեկացա,որ ես Վարդաշենում եմ։Կյանքիս մեջ առաջին անգամ էի այդ անունը լսում։Մեկ էլ իմ սուր աչքը նկատեց,որ մոտ 30 մետրի վրա տաքսի ծառայություն կա։Խելապատառ դեպի այդտեղ վազելով ու կրկրին զանգը չանջատելով գոռում էի,արդյո՞ք ազատ տաքսի ունեն։Մի ժպտերես մարդ ասաց,որ կա։Մայրիկի ասելով շատ ցուցադրաբար կարդում էի տաքսու համարները,նախ որպեսզի ամեն դեպքում իմանան,թե ես վերջին անգամ որտեղ եմ եղել .:D և որ վարորդն իմանա,որ իր տաքսիի համարները գրանցված են,որ հանկարծ մտքով այլ բաներ չանցկացնի )=( դե 13-14 տարեկան էի էլի :D վերջապես տեսա ծանոթ վայրեր,ծանոթ տներ,արդեն հանգստացա..Վերջապես հասանք մեր շենքի տակ,շուտ վճարեցի ամբողջ գումարն ու ատրճանակից պոկված գնդակի նման վազեցի տուն :DԱհա առաջին պատմությունը,որն.ի դեպ քույրս անվանեց Однажды в Вардашене.:)


Հաջորդը մի քիչ տխուր է,բայց կարճ։Դասընկերներով պետք է գնայինք Մատենադարան։Նստեցինք միկրոավտոբուս,բավականին դատարկ էր,մենք էլ շատ չէինք,սակայն աստիճանաբար մարդկանց քանակն այնքան մեծացավ,որ ոչ միայն շնչելու օդ չկար,այլ նաև դեմքս մտել էր ինչ-որ մարդու հագուստի մեջ։Ամենահաճելի զգացողությունը չէ։Սակայն հանրկարծ մի պահ ինչ-որ շարժում զգացի ոտքերիս մոտ։Ու գլխի ընկա։Ծնկներիս դրված էր մի պայուսակ,որը փակվում էր հենց դիմացի մասից։Անմիջապես վեր թռա տեղիցս ու զգացի,որ դիմացս կանգնած մարդու ձեռքն արագորեն դուրս սողոսկեց պայուսակիս միջից։Խելագարի նման հապշտապ ստուգեցի պայուսակիս պարունակությունը,ամեն ինչ տեղում էր,երևում է հասրեցի բռնացնեմ։Լավ է,որ արդեն մոտ էինք Մատենադարանին,շատ վատ էի ինձ զգում,ամբողջ մարմնով ցնցվում էի...էհ..
Մնացին երկու պատմություն,որոնք երկուսն էլ առընչվում էն Գերմանիայի հետ։
Նաև ասեմ,որ ես վերջերս փորձում եմ միայն ավտոբուս նստել,այդտեղ տեղն ավելի շատ է,բացի այդ երբեք այնքան չի խցվում,որ պատուհանից անգամ չտեսնես,թե որն է քեզ անհրաժեշտ կանգառը ^_^ ահա,բացի այդ ես միշտ դժվարանում եմ բացել միկրոավտոբուսների դռները։10-ից 7 դեպքում դուռը բացում է "էն կողքի նստած տղեն" :D

Քանի որ ինչպես նշեցի իմ արկածների շատ են ու բավականին երկար ու ընդամենը 4 պատմություն ձեզ համար գրելիս զգացի,որ մեգաերկար գրառում ստացվեց,այնուամենայնիվ որոշեցի կիսել այն,որպեսզի ձանձրալի ու չափից դուրս երկար չստացվեց։Այնպես որ շարունակությունն այնպայման կարդացե՛ք այստեղ,մյուս երկու պատմություններն ավելի ծիծաղելի են :D


суббота, 23 июля 2011 г.

Մեռած մարմնում նրա-բաբախող սիրտ կար

Տան չորս պատերը լցված էին ճչացող լռությամբ։Լռություն,մռայլ ու դատարկ լռություն։Սեղանի վրա դրված էր մեռած մարմնի նոր տնակը։Տնակը հարմարավետ էր,փափուկ,մեռած մարմինն այնտեղ իրեն լավ էր զգում,սակայն...
Ցավի պատճառով ուռչած աչքեր,արցունքերից այրված կարմիր այտեր,սակայն շարունակ արտասվել շարունակող դժբախտ կանայք,լուրջ տղամարդիկ...բոլորը տխուր էին`ի սրտե,թե մակերեսայնորեն,չգիտեմ,սակայն ոչ ոք չէր մտածում դրա մասին...
-Արտասվե՛ք մարդիկ,եկե՛ք նստե՛ք,հոգեհանգստիս հացը կիսե՛ք,նստե՛ք կողքիս,թրջե՛ք ձեռներս ձեր արցունքով,թրջե՛ք այնքան,մինչև իմ արցունքներն արդեն մեռած աչքերիս կչորանան։Հացս կիսե՛ք,մարդի՛կ,կիսե՛ք,քանզի կյանքիս տարիներին չհիշեցիք ու չեկաք,չմոտեցաք ու չօգնեցիք,սակայն ես այսօր բարի եմ,մոտեցե՛ք իմ սեղանին,ես ձեզ հրաժեշտ եմ տալիս։Ասում են թե,լավ ընկերն դժբախտության պահին է երևում։Բայց չէ,լավ ընկերը ուրախության օրերին է երևում։Այսօր այլևս ոչ ոք ունակ չէ ընկերոջ ուրախությամբ ապրելու`առանց նախանձի զգացողության,իսկ այ մահվանս օրը դուք այստեղ եք,իմ կողքին,սակայն ու՞ր էիք երեկ,ու՞ր եք այսօր։Այո՛,այսօր այստեղ եք,պետք է ցույց տալ,թե ինչքան սրտացավ եք։Բայց գոնե գիտե՞ք`ինչ է սրտի ցավը։Գիտե՞ք ինչ է նշանակում երջանկության պահին լինել միայնակ,լքված,որովհետև դու հաջողակ ես,դու խելացի ես,որովհետև դու գարշահոտ շրջապատից պոկվել ես առաջ,հաղթել ես նրանց,բարձրացել ես վեր։Իհարկե չգիտեք,քանզի Ձեր խղճուկ էությունը երբեք ձեզ թույլ չի տա վայելել իրական երջանկությունը։Ձեր միջի նախանձն ու նողկանքը լափում է ամեն գեղեցիկ բան ու թունավոր է ոչ մայն շրջապատի,այլ առաջին հերթին հենց ձեր կյանքը։Մարդի՛կ,մարդի՛կ,կեղծավո~ր մարդի՛կ,կարծու՞մ եք մահացել եմ,եկել եք,դերասանություն եք անում`առանց հասկանալու,որ ես ամեն ինչ հիշում եմ,ամեն ինչ գիտեմ։Ձեր թույնի ամեն կաթիլը ես պահել եմ այստեղ,իմ մեջ`իմ սրտում`առանց կյանքս թունավորելու։Ո~չ,ես դրանք պահել եմ իմ մեջ`ձեր իսկ դեմ հակաթույն ստեղծելով։
Ա~խ,մայրի՛կ,մայրի՛կ։Իմ սու՛րբ մայրիկ։Ինչու՞ ինձ չսովորեցրիր,որ կյանքը պետք է սկսել աջ ոտքից։Ինչու՞։Ինչու՞ չասացիր,որ մարդիկ դաժան ու երկերեսանի էլ են լինում։Ա~խ,մայրի՛կ,իմ միամիտ ու անուշադիր մայրիկ։Ինչու՞ ես արտասվում այժմ։Դժվա՞ր է զավակի մահը,գիտեմ,հասկանում եմ,սակայն ու՞ր էիր դու,երբ ես երջանիկ էի իմ Լիլիթի հետ։Չէի՞ր հավանում նրա աչքերի գույնը,թե՞ չէիր հավանում իմ լիլիթյան երջանկությունը...
Դու՛,Ռոբերտ,ինչու՞ ես ցցվել այդտեղ,կնոջս`իմ գեղեցկուհի Լիլիթի կողքին։Մխիթարու՞մ ես նրան։Կորչի՛ր գրողի ծոցը,հիմար դուրսպրծուկ,Լիլիթս երբեք չի նայի քո ուղղությամբ։Նա գիտի,թե դու ով ես։Զարմացա՞ր։Այո՛,գիտի։Ես նրանից գաղտնիքներ չունեմ։Այո՛,ես քեզ 10-ով զրո արեցի,իսկ հիմա երեսդ առ ձեռքերիդ մեջ ու փախչիր մորդ`գրողի ծոցը։Թե շուրթերս ողջ լինեին,մի լիաթոք կծիծաղեի։Չնայած չէ,եթե շուրթերս ողջ լինեին,ես ամուր կհամբուրեի Լիլիթիս։



Լիլիթ...ես ինձ այնքան մեղավոր եմ զգում քո առջև։Լիլի՛թ,դու իմ կյանքի ամենապայծառ կետն ես,կյանքումս հանդիպած ամենամաքուր արարածը,իմ Լիլի,փոքրիկ Լիլի,դու այնքան թույլ էիր,անպաշտպան,այնքան էիր սիրում թաքնվել իմ գրկում,սակայն այսօր ես քեզ ստիպեցի դառնալ ուժեղ,լինել ամուր,փոքրիկ թռչնակին ես այսօր հասուն կին դարձրի,հասուն ու այրի կին։Լիլիթ,գեղեցկուհիս,ների՛ր ինձ,ես չէի ցանկանում քեզ լքել,տե՛ս,ես մահացել եմ,սակայն ես քո կողքին եմ ու կմնամ,մարմինս մեռած է,բայց սիրտս բաբախում է դեռ,բաբախում է քեզ համար։Լիլիթ,միակ ապացույցը նրա համար,որ դու ինձ երբևէ կներես այն կլինի,որ դու կրկին երջանիկ դառնաս...եթե անգամ դրա համար անհրաժեշտ լինի ինձ մոռանալ։Մոռացի՛ր ինձ,Լիլի,մոռացի՛ր,թու՛յլ տուր խզեմ բոլոր կապերս այս աշխարհի հետ։Լիլիթ,իմ քնքուշ փերի,պսակի՛ր ինձ այսօր խոնավ հողի հավերժ ծառա,թու՛յլ տուր ինձ մնալ նրա գրկում,զգալ նրա սառը համբույրներն ու չոր գրկախառնությունները։Լիլի՛,թաղի՛ր ինձ այսօր ու չգաս այլևս իմ գերեզմանաքարին։Քո սուրբ արցունքներով չսրբես ինձնից մնացած միակ հետքիս`տապանաքարիս վրա ծանրացած փոշին։Կպահես այդ արցունքներն այն օրվան,երբ կունենաս քո նոր երջանկության պտուղը։Լիլի,իմ կամքով միայն այդժամ կհիշես դու ինձ,կհիշես,որ կայի ես,որ սիրեցի քեզ ու դատապարտվեցի սիրուս համար,կհիշես,որ հեռացա այս կյանքից`թողնելով քեզ մենակ։Կհիշես,որ դա էր կամքը իմ։Կհիշես,որ ես ստիպեցի քեզ թաղել իմ մեռած մարմինը,որտեղ բաբախող սիրտ կար...

пятница, 22 июля 2011 г.

Չուղարկված նամակ

-Աստծո կողմից ինձ տրված իրավունքովս ձեզ հայտարարում եմ այր ու կին։
Գևորգի ու Աննայի հարսանիքն էր տարվա ամենագեղեցիկ և ամենահարուստ եղանակին`աշնանը։Ոսկի հագած տերևները ծափ զարկելով շրջափակել էի նորապսակներին`շնորհավորելով նրանց և մաղթելով երջանկություն։Ոսկեզօծ տերևների փայլը լցվել էր Աննայի հոգու մեջ,նա այնքան երջանիկ էր ու այնքան լի սիրով։Սպիտակ զգեստ,հարսի քող,բարի դեմքեր ու կարմիր տերևներ...
Ըստ իրենց գյուղի համաձայնության աշունը ամուսնության ամենագեղեցիկ ու ամենաճիշտ շրջանն է,քանզի հարսի սկսեսուրը նորապսակների տալիս է մառանի բանալին,որը պետք է լի լինի տեսակ-տեսակ մրգերով ու չրերով,համեղ կոմպոտներով ու թարմ բանջարեղենով։Այդ առատությունը պետք է հովանավորեր նորապսակների ամբողջ կյանքի կայունությունն ու հարստությունը...Աննան ու Գևորգը միասին,մառանում`կտրված ամբողջ աշխարհից,առաջին անգամ միմյանց առաջ մինչև վերջ կբացեին իրենց հոգիներին ու սրտերը,առաջին անգամ նրանք կմիաձուլվեին ու կդառնային մի մարմին,առաջին անգամ նրանք կլինեին միայն երեքով`Գևորգը,Աննան ու իրենց սերը...
Անցնում էին օրերը,գլորվում էր աշնանային ժամանակը,կամաց-կամաց հեռանում էր Գևորգի ու Աննայի աշունը։Այդ գեղեցիկ աշունը,որ պսակեց նրանց,որ դարձրեց այր ու կին,որ նրանց հոգիները լցրեց ամենապայծառ փայլով,ամենաիրական երջանկությամբ լցրեց Գևորգի հայրական տունը։Անցնում էր աշունը,և մոտենում էր ձմեռը։Աննայի արդեն մայրական սիրտը չարիք էր կանխազգում։Աշունը լքում էր նրանց,չքնաղ աշնանը հրաժեշտ էին տալիս,սակայն արյդո՞ք դրանով էին պայմանավորված նրա սրտի ցավոտ կծկումները...
-Գևո՛րգ
-Ասա՛,գեղեցկուհից,-ասաց Գևորգն ու կնոջ փխրուն մարմինն առավ իր ամուր ու տաքուկ գրկի մեջ։
-Գևո՛րգ,սիրտս մի տեսակ ցավում է,ինչ-որ կսկիծ է ներսս պատել,չեմ հասկանում...
-Աննա ջան,մի՛ անհանգստացիր,դա հավանաբար քո կրծքի տակ մեծացող չարաճճիի պատճառով է,գոցւե սիրտդ ինչ-որ բան է կամենում,ասա՛,ես ոչինչ չեմ խնայի իմ թագուհու համար...
-Գևո՛րգ...
-Հա՞,դե ասա՛,ասա՛ տեսնեմ։
-Գևո՛րգ,խոստացի՛ր,խոստացի՛ր,որ ինձ երբեք միայնակ չես թողնի։
-Աննա,սիրելի՛ս,այդ ի՞նչ մտքեր են պարուրել քեզ։Իհարկե,երբեք չեմ լքի քեզ,ես քեզ երբեք չեմ կորցնի,երբեք մարմինդ բաց չեմ թողնի իմ գրկից,լսու՞մ ես,երբե~ք...
Ու Գևորգը սկսեց ամբողջ դաշտով մեկ վազել ամենավերջին սիրահարվածի նման ու բղավել,թե ինչքան է սիրում Աննային ու բղավել,որ երբեք նրան միայնակ չի թողնի։Աննան լուռ կանգնած նրան էր նայում`մեղմ ժպիտը դեմքին,սակայն ներսի վախը կրծում էր իր նուրբ հոգին։Գևորգը չհամոզեց նրան..գուցե նրա արդեն մայրական սիրտը վատ լուր էր կանխազգում...
Անցավ տաքուկ աշունը,արև խավարել էր,թաքնվել իր ճերմակ ծածկոցի երևում ու իր բոլորլիազօրություններով հանդերձ ժամանել էր ձմեռը։Ձմեռը վատը չէր,ոչ էլ`լավն էր։Ձմեռը չոր էր,կոպիտ,նա այնքան սառն էր,նրա մեջ մի կաթիլ անգամ սեր չկար,նրա մեջ անգամ սիրո մի բյուրեղիկ չկար։Սակայն ձմեռն ազնիվ էր։Նա առանց դիմակի էր հանդես եկել,նա պարզ դեմքով էր սուլում իր երգը,նա չէր խաբում և ոչ ոքի։Նա ձմեռն էր,սառն ու դաժան և նա դա չէր թաքցնում...
Ամենահասարակ ճերմակ առավոտն էր գյուղում,սակայն այդ ճերմակի մեջ սևություն կար։Աննան անհանգիստ էր,սրտի ծակոցներն ուժեղացել էին,իսկ Գևորգը քնած էր իր կողքին,այնքան խաղաղ,այնքան հանգիստ...Սակայն զուր էր այդ խաղաղությունը,խաղաղություն արդեն չկար։Գյուղի կենտրոնում կանգնած ռադիոընդունիչները պարտիզանների նման հայտարարեցին պատերազմի սկիզբը։Պատերազմ։Այդ մի բառով ճերմակ առավոտի ետևում թաքնված սևությունն անմիջապես քողի նմամ ծածկեց ամբողջ գյուղը։Պատերազմ։Պատերազմ հայրերի,եղբայրների,ամուսինների ու զավակների համար։Պատերազմ մայրական սրտերն ու կանանց հոգիները կեղեքելու համար։ՊԱտերազմ`զավակներին անտեր թողնելու համար։Սակայն կանչում էր հայրենիքը,նա ուներ մեր կարիքը...
-Գևո՛րգ,դու չես գնա պատերազմ.լսու՞մ ես,ոչ,դու չես գնա,դու խոստացել ես,դու չես լքի ինձ ու մեր փոքրիկին,ես կմեռնեմ վախից,դա՞ ես ուզում
-Աննա՛,հանգստացի՛ր հենց այս րոպեին։Հավաքվի՛ր,այլապես երեխային կվնասես
-Երեխային դու կվնասես քո բացակայությամբ,Գևորգ,ես չեմ կարող առանց քեզ
-Աննա,կարծու՞մ ես,որ ես պետք է կնոջ նման նստեմ տանը,երբ իմ ընկերները կկռվեն պատերազմու՞մ։Ո՞վ պետք է պաշտպանի մորս,քրզ,վերջիվերջո մեր զավակին,եթե ոչ ես։Ո՞վ։Իսկ այստեղ քո կողքին նստելով,մորս փեշի տակ մտնելով ես ոչ միայն ձեզ չեմ պաշտպանի,այն ինձ կվնասեմ,Աննա՛։
-Ախր դու խոստացել էիր...
-Այո՛,ես խոստացել եմ,ես խոստացել եմ Աստծու առաջ,որ կպահեմ ու կպաշտպանեմ քեզ,ես դա պետք է անեմ,Աննա՛,հավատա՛,ես ետ կդառնամ,ես խոստացել եմ,լսու՞մ ես,մաքրի՛ր աչքերդ,մարտիկի կինն իրավունք չունի արտասվելու։Ես ուժի և ոչ թե կարեկցանքի կարիք ունեմ։Դու այժմ զինվորի կին ես,հայրենիքի համար մարտնչող զինվորի,այնպես որ չկախեղ գլուխդ,Աննա՛,դու հայ կին ես,դու կին ես հայ մարտիկի...
Աննան կինն էր մարտիկի,սակայն առաջին հերթին նա կինն էր Գևորգի,իր սիրելի ամուսնու,այո՛,նրան աջակցություն էր պետք,սակայն վախը կրծում էր Աննայի հոգին...
-Ալավերդյան Արամ
-Ես եմ
-Ալեքսանյան Նարեկ
-Ես եմ
-Առաքելյան Գևորգ
-Ես եմ,-ասաց Գևորգն ու ամբոխի միջից առանձնացավ ու ամուր քայլերով առաջնորդվեց դեպի մեծ մեքենան։Նրա ականջներում զրնգում էր Աննայի խուլ ճիչը..Առաքելյան Գևորգ...նա քայլում էր ու փորձում էր ետ չշրջվել,չնայել Աննայի նվաղած դեմքին,կարմրած աչքերին,թույլ մարմնին։Սակայն ո՞վ գիտի,գուցե նա վերջին անգամ էր տեսնում կնոջը։Մի հայաց նետեց դեպի ետ ու մարդկային մտքի ամբողջ արագությամբ այդ մի ակնթարթում ասաց ինքն իրեն`խոսելով Աննայի հետ.
"Ես կգամ,Աննա՛,միայն թե դու ուժեղ եղի՛ր,լսու՞մ ես,ես կգամ,կլինեմ քեզ հետ,քո կողքին,խոստանւմ եմ,ես մի օր կրկին կմտնեմ այդ նույն դռնով ներս,կմոտնեամ օրորոցին,կգրկեմ մեր մանկիկին,կսեղմե կրծքիս ու կհամբուրեմ նրա ճակատը,իսկ դու կլինես կողքիս,ինձ ամուր կպած,իսկ ծնողներս`մեր ետևում`որպես մեր հովանավոր։Հիշի՛ր,դեռ կգա այդ օրը"...Գևորգի հայացքը կրկին հանդիպեց այն ահռելի մեքենային,որին վախեցած աչքերով նայում էր Աննան։Այդ մեքենան այժմ կտաներ իր ամուսնուն ու գուցե այլևս երբեք չվերադարձներ...
Ձմեռը դաժան էր,սակայն նա չէր թաքցնում իր դեմքը...


Եկավ գարունը։Գարունը տաքուկ էր,նա մեղմ շոյում էր հոգնած զինվորների ուժասպառ մարմինները,նա ժպտում էր զինվորներին,հաճոյախոսում էր,պատմում էր կյանքի վայելքների մասին,նա ջերմացնում էր զինվորների սառած ոսկրերը։Սակայն գարունը նենգ էր ու ստոր։Գարունը խորամանկ էր,ինչպես յուրաքանչյուր առաջնորդ,սակայն նա այնքան ազնիվ չէր,որքան Մարզպետունին և այնքան մաքուր չէր,որքան Նժդեհը։Գարունը ստոր էր ու նենգ,ինչպես թուրքը,նա երկերեսանի էր,ինչպես Թալիաթը։Իսկ խեղճ զինվորները հերթական անգամ միամտորեն խաբնվեցին գարնան քնքշանքին։Նրանք հերթական անգամ հավատացին այդ նենգ արարածին և կրկին խաբվեցին։Գարունը թուլացրեց նրանց,գարունը հուսախաբ արեց Գևորգին...նրա անզգայացած մարդմինն ընկած էր հազարավոր դիերի մեջ,նրա մեջ դեռ շունչ ու միտք կար։Նրա աչքի առաջ Աննան էր,գեղեցիկ Աննան..նա հիշում էր,թե ինչպես առաջին անգամ դիպավ Աննայի շուրթերին,նա հիշում էր իրենց անցկացրած խենթ ժամերը մառանում,նա հիշում էր իր խելակորույս վազքը դաշտի մեջ ու խոստումները`տրված Աննային։Նա պետք է դիմանար հանուն այդ ամեն ինչի,նա պետք է դիմանար իր զավակին գրկելու ու նրա ճակատը համբուրելու համար։Սակայն նենգ արեգակն իր ծակող փայլով նրան ստիպում էր փակել աչքերը,փակել,թուլանալ ջերմության տակ իր ու քնել առհավետ...


Գևորգն արթնացավ իր իսկ դողէրոցքից։Ցնցվում էր ամբողջ մարմնով։Անմիջապես շամպայնի խցանի նման վեր թռավ։Բուժքույրը նրան խնամքով ետ պառկեցրեց ու հրամայեց չշարժվել ու շտապ քայլերով հեռացավ պալատից...
-Բժիշկ,իմ հիվանդը զարթնեց,սակայն ջերմում է,այն էլ ուժեղ,նա շատ թույլ է,չի դիմանա...
Գևորգի ականջներում միայն խշշոց էր լսվում...Աննա...պետք էր շտապ նամակ գրել ու ասել,որ ամեն ինչ լավ է։Ահա նա գտավ բուժքրոջ նոթատետրն ու գրիչը։Ինչպիսի հրա~շք։Իր դողացող մատներով բացեց մի թարմ թուղթ ու փորձեց հավաքել ամբողջ ուժը մատների մեջ...
-Աննա՛,ողջույն,ինձ հետ ամեն ինչ լավ է,ես շուտ կառողջանամ ու կգամ....չէ,այսպես կանհանգստանա...ես ինձ լավ եմ զգում,շուտով արձակուրդ կգամ,լավ նայի՛ր քեզ,մայրիկիս.ու ուժեղ եղի՛ր,դու մարտիկի կին ես,ես քեզ սիրու...
Գարունը կանչում էր Գևորգին,նա թուլացավ,այլևս ուժ չուներ,նրա մարմինը պատվեց սառը քրտինքով,նա քնել էր ուզում..Գարունը նրան առավ իր գրկի մեջ,Գևորգն այլևս չէր ցնցվում,Գևորգն արդեն քնել էր,նա այլևս չէր կարող պայքարել...
Գևորգը մահացավ ոչ թե որպես իր գյուղի զավակ,ոչ որպես Աննայի ամուսին,ոչ որպես Սուսանի որդի։Նա մահացավ ինչպես անհայտ մի զինվոր,ով իր կյանքը նվիրաբերեց Հայաստան Հայրենիքին։Նա դարձավ մի սուրբ նահատակ,ում խաբեց գարունն ու սպանեք թուրքը։Գևորգը դարձավ Անհայտ Զինվոր...

-Աննա՛,աղջիկս,արագացրու՛,փոստատարն է եկել,մեկ էլ տեսար բալիցս նամակ եղավ...
Արդեն ամառ էր,ոչ սառը,ոչ տաք,ոչ դաժան,ոչ նենգ։Ամենահասարակ ամառը։Ամենամիամիտ եղանակը։Իսկ հետո պիտի աշունը գար,սակայն դրա մասին փորձում էր Աննան չխորհել։Փոստատարն էր եկել,չգիտեր էլ ուրախանար,թե վախենար։Սև թու՞ղթ նա կպահի իր բռի մեջ`այլայլված ու այրիացած,թե ամուսնուց ստացած նամակը ցույց կտա բոլորին ու ի սրտե կարտասվի`սրտի քարը թափելով։Չգիտեր։Աննան շտապ քայլով մոտեցավ օրորոցին,փոքրիկ Մանեին պառկացրեց տաքուկ անկողնու մեջ ու դուրս թռավ տանից։Գյուղի ամբողջ ժողովուրդը հրապարակ էր եկել,մեկը նամակ էր սպասում որդուց,մյուսը եղբորից,մեկն էլ հորից,իսկ շատերն էլ Աննայի նման`ամուսնուց։
-Լիլիթ մայրի՛կ,արի տղեդ քեզի գրել է...
Լիլիթ մայրիկի ծերացած քայլերից այդ պահին ծաղիկներ էին ցողում,նա արցունքակալած աչքերով ու դողացող ձեռքերով պար էլ գալիս,տղան ողջ էր,նա նամակ էր գրել,Լիլիթ մայրիկն այնքան երջանիկ էր։
-Անահիտ ջան,քեզիկ էլ ամուսինդ է գրել,արի արի,վերցրու նամակդ,բալես..
Փոստատարի արտասանած Ան տառերը Աննային գցեցին ցնցումների մեջ։Սայան այդ տառերը չշարունակվեցին իր ուզածի պես...
Դանդաղ ու հոգնած քայլերով փոստատարին մոտեցավ մի ալեհեր ծերուկ ու դեմքի անհամար կնճիռները ձգելով`հարցրեց.
-Տղե՛ս,դու ինձ էս ասա,սև թուղթ կա՞։
-Չէ,պապի ջան,չկա։Հա վայ ճիշտ հիշեցրի՛ք։Ժողովուրդ ջան,սև թուղթ չկա,չկա է չկա,տղեքին ուղղակի չեն կարողացել գրել,պատերազմ է էլի,չեն հասցրել։
Ջահել ու թեթևամիտ փոստատարի բառերի մեջ այնքան թեթևություն ու պարզություն կար,այ թե ամեն ինչ այդքան պարզ լինել...
Ծերուկը հեռացավ հրապարակից`քթի տակ մրթմրթալով...
"Դե լավ է,որ սև թուղթ չկա,թող այս խեղճ կանայք գոնե մինչև պատերազմի վերջը հույսով ապրեն..."
Աննան ծանր քայլերով մտավ ներս...կրկին անորոշություն...սև թուղթ չկար,սակայն նամակ էլ չկար...Ամեն ինչ այնքան անորոշ էր ու անհասկանալի,սակայն այդ անորոշության մեջ դեռ հույսի կտոր կար։Քանի դեռ նրանք ոչինչ չգիտեին,ամեն ինչ հնարավոր էր։Աննան այլևս չէր ցանկանում մտածել,նա հոգնել էր իր գլխում անընդհատ պտտվող "իսկ եթե"-ներից...Աննան իր գիրկն առավ փոքրիկ Մանեին,ամուր գրկեց,սեղմեց իր կրծքին ու իր ուսին զգաց Գևորգի հորն ու մոր ձեռքերը։Սուսան մայրիկը կամաց շշնջաց.
-Նա կգա,բալե՛ս,նա կգա...

четверг, 21 июля 2011 г.

We are one...

Ընթերցել անպայման այս երաժշտության ներքո...
Հե~յ,ողջույն ^_^ Ի՞նչ,ինչու՞ ես կախել հայացքդ,հապա մի թույլ տուր տեսնեմ աչքերդ..ահա,ես քեզ չեմ ճանաչում,բայց դա ի՞նչ կապ ունի,ասա ի՞նչ է պատահել։Չե՞ս ցանկանում կիսվել։Դե այդքան ժլատ մի եղի՛ր,ախր ես սիրում եմ քեզ,ահա,ես քո անունը չգիտեմ,բայց դու չես պատկերացնի թե ինչքան եմ ես քեզ սիրում։Անհաղո՞րդ է քո հոգուն սերն իմ այդ։Ուրեմն թու՛յլ տուր օգնեմ ու հասկացնեմ,որ սերը հասկանալ պետք չէ։Պետք չէ հասկանալ սեը լրիվ անծանոթ մարդու նկատմամբ,այն պետք է պարզապես ընդունել։Ի՞նչ։Դու չգիտես սերն ինչ է...դու ստում ես,դու ստում ես ինքդ քեզ,դու գիտես,թե սերն ինչ է։Այլապես այժմ այստեղ նստած չէիր լինի,նստարանին փոքրիկ մրսող թռչնակի նման նստած չէիր լինի,դու գիտես սերն ինչ է,այդ իսկ պատճառով դու այստեղ ես։Քո սիրտը կոտրե՞լ են։Ուրեմն նվիրի՛ր այն ինձ,խոստանում եմ ամենայն զգուշությամբ կպահեմ ու կփայփայեմ նրա ամեն մի կտորը,իսկ երբ հանկարծ սրտիդ փշուրները ցավեցնեն ձեռքերս,ապա աչքերիցս գլորված արցունքները կվերականգնեն սիրտդ,ու այն այլևս երբեք չի կոտրվի։Գիտե՞ս ինչու,որովհետև իմ արցունքների մեջ էլ սեր կա,իմ արցունքների մեջ էլ ես կամ...
Հոգի՞դ է ցավում։Ապա թու՛յլ տուր իմ մեծ հոգուց քեզ մի պատառիկ նվիրել։Դու այն կպահես սրտիդ մեջ`հոգուդ խորքում,և ես խոստանում եմ քեզ,որ այդ փոքրիկ կտորը կլուսավորի քո ամբողջ ներաշխարհը։Նա երբեք չի հուսահատվի մեծ խավարի պատճառով ու կպայքարի այնքան մինչև ներսիդ խավարը կսկսի նմանվել մահացող արեգակի շառագույն լույսին։Ու իմ այդ փոքրիկ պատառիկը կսիրի ու կփայփակի քո հոգուն այնքան ժաանակ,մինչև դու ինքդ մի օր պատրաստ կլինես քո հոգուց մի պատառիկ էլ ուրիշին տալուն։
Ի՞նչ։Դու չե՞ս կարող։Դու անսահման ցավ ես ունեցել։Դատա~րկ է ներսդ...Ուրեմն նայի՛ր ինձ վրա,նայի՛ր աչքերս մեջ ու տես անծայրածիր ցավից ծնված բարությունը։Չե՞ս հավատում իրական սիրուն։Ուրեմն մի հայացք նետի՛ր իմ սրտի մեջ,տե՛ս,որ անշահախնդիր սեր էլ կա...
Դու այլևս ուժ չունե՞ս։Համաձայն եմ,դու այլևս ուժ չունես վատը լինելու,իսկ լավը լինելու համար քեզ ուժ կտամ ես,այդ իսկ պատճառով ես այստեղ եմ`քո առջև...Ցավու՞մ են ոտքերդ,հոգնե՞լ ես քայլելուց...ապա ես կգրկեմ քեզ,ձեռքս կքցեմ ուսիդ,ես կդառնամ դու,կքայլեմ քեզ հավասար,դանդա~ղ,սակայն հաստատու՛ն։Ես քեզ կրկին կսովորեցնեմ քայլել,ինչպես տարիներ առաջ մայրդ։Սակայն...սակայն այս անգամ մենք կքայլենք ճիշտ ուղով...
Աչքերդ ցավում են արցունքից,հասկանում եմ..սակայն նայի՛ր այս աչքերին,նայի՛ր իմ աչքերին,տե՛ս թե քանի ծով են նրանք տեսել ու քանիսն են իրենց իսկ վրա չորացրել ու տե՛ս,թե դրանք քեզ հիմա ինչպե~ս են ժպտում..
Ինչպե՞ս թե դու արժանի չես դրան։Դու սրտե՞ր ես կոտրել,խաբե՞լ ես,բամբասե՞լ ես,վատաբանե՞լ ես,անգամ վիրավորե՞լ ես անմեղ մարդուն և հարվածել ես անօգնական ձագուկի՞ն։Դու լա՞վը չես։Գուցե,սական ես այստեղ եմ,քո կողքին,որպեսզի ասեմ,որ դու կարող ես լավը լինել,ես այստեղ եմ,որ օգնեմ քեզ,դու լավը չես եղել,սակայն այնուամենայնիվ ես քեզ էլ եմ սիրեւմ։Տե՛ս,որ աշխարհում ամեն ինչ չէ,որ փչացել է։Ուրեմն ես այստեղ եմ եկել,որ ասեմ քեզ`ե՛կ ինձ հետ,ձեռքս բռնի՛ր ամուր։Ես եկել եմ,որ քե~զ օգնեմ։Ես քեզ չեմ ազատում քո մեղքերից ու չեմ կոչում քեզ լավ մարդ։Դա չէ իրական սերը։Սակայն ես եկել եմ,որ ասեմ,գիտե՞ս`ես կամ,ես ամենահասարակ մարդ եմ ու ես քեզ էլ եմ սիրում։Միայն այդ ամենամաքուր սերը այժմ կբուժի քո վիրավոր միտքը։Ես այստեղ եմ ու դու պարզապես այլևս չես կարող վատը լինել։Դու վատը չես,յուրաքանչյուրիս մեջ մի կտոր սեր կա,իսկ սերը չի կարող վատը լինել,դու կարող ես փոխվել,դու պարզապես կարող ես քո սիրուն ազատություն տալ...։Ու դու կանես դա,ես գիտեմ,սի~րտս է այդպես  հուշում։
Ես քո ձեռքն ամուր պահած կանցկացնեմ քեզ մութ թունելի միջով։Դու կսովորես մթության մեջ էլ լույս տեսնել,դու կսովորես սիրո մեջ սեր ցանել ու բարության մեջ`բարություն։Ես..չէ՛,այդժամ արդեն մենք կգնտենք ճիշտ ուղին մեզ համար,քանզի մեզ կառաջնորդեն լույսով լցված հոգիները մեր ու սիրով լցված մեր աչքերը։Պարզապես մի՛ վախեցիր,հավատա՛ ինձ,ե՛կ,դու չես մոլորվի մութ թունելում,մի՛ վախեցիր լավը լինելու~ց,քանզի ես եմ քո կողքին,քանզի քո կողքին իմ սերն է...Քանզի ես քեզ կսովորեցնեմ սիրել,սիրել ամեն ինչ ու ամենքին...Ես քեզ կրկին կսովորեցնեմ քայլել,սակայն այս անգամ ճիշտ ուղով,արի՛ ինձ հետ...
Ես սիրու~մ եմ քեեեզ...

среда, 20 июля 2011 г.

Գերմանական...ջերմություն

Ընթերցել անպայման այս երաժշտության ներքո...
Յուրաքանչյուրիս մոտ գրեթե միշտ անծանոթ իրերի,երգերի,մարդկանց,երկրների մասին որոշակիորեն ձևավորված կարծիք է լինում։Ահա այդպիսի մի կարծրատիպային կարծիք կա նաև գերմանական ազգի նկատմամբ։Ետպատերազմյա շրջանում մեր տատիկների,պապիկներից ստացած հոսքի պատճառով գերմանացիների մասին կազմած մեր կարծիքը սկսում և վերջանում է նրանց կարգապահությամբ,ճշտապահությամբ և սառնասրտությամբ։Այսօր ես եկել եմ այստեղ,որպեսզի կոտրեմ ձեր կարծրատիպերը...
Ես ունեմ հիանալի գերմանացի բարեկամներ,նրանք պարզապես արտակարգ մարդիկ են`զարգացած,կազմավորված աշխարահայացքով,ջերմ,հյուրընկալ,միշտ պատրաստ օգնելուն։Նրանց հետ ես ծանոթացել եմ դպրոցում,նրանք կամավորականներ են`եկած Գերմանիայից։Նրանք եկել են մեզ`գերմաներեն ուսուցանողներիս օգնելուն,աջակցելուն,հետաքրքիր ծրագրերի մեջ ներառելուն։Ցավոք սրտի շուտով վրա կհասնի հրաժեշտի պահը...Բայց ինչպես ասում են,մի օր պետք է այդ օրն էլ գար...
Գերմանիա...զարգացած ու առաջադեմ մի պետություն,որտեղ ապրում են Եվրոպայի թերևս ամենաջերմ մարդիկ։Դեռ չե՞ք հավատում,այսօր ես եկել եմ,որպեսզի ձեզ հակառակում համոզեմ...
Գերմանական դպրոցում անցկացրած 2 ամսում ես հասկացա,որ վերջիվերջո գոյություն ունի փոխադարձ հարգանք ուսուցչի և աշակերտի միջև,որ գոյություն ունեն այնպիսի ուսուցիչներ,որոնք կարող են մտնել դասարան ժպիտով,ողջունել ընկերական և իննսուն րոպեանոց դասն առանց ընդմիջման այնպես թեթև վարել,որ մոռանաս ժամանակի գոյության մասին։Այդժամ ես հասկացա,որ գոյություն ունի իսկական խմբակային աշխատանք,որտեղ ոչ թե մեկն աշխատում է,մյուսներն`արտագրում,այլ բոլորն ունեն աշխատանքի իրենց բաժինը։Այդ դպրոցում ես առաջին անգամ հասկացա,որ երբեք չի կարելի հերթը խախտել,նույնիսկ պատահմամբ,հակառակ դեպքում կարող ես հայտնվել 2 մետր ձգվող հերթի վերջում։Չնայած,որ ես երբեք չեմ ուշանում,բայց այդտեղ ես հասկացա,որ 2 րոպե ուշանալու պատճառով կարող ես լուրջ նկատողություն ստանալ,այն էլ տնօրենի կողմից։
Գերմանիա...հայկական իրականություն ամբողջությամբ տարբերվող ու առանձնացող մի քաղաքակրթությունը,որն ինքն իրենով չի զիջում մեր հայկական հյուրընկալությանն ու ջերմությանը..իսկ գուցե երբեմն նույնիսկ գերազանցում է։Կրկին չե՞ք հավատում։Ես ունեմ մի վերջին,բայց ամենաուժեղ խաղաթուղթը ձեռքիս...Ընտանիք,ամենաիսկական,շիկահեր ու սպիտակամաշկ գերմանական ընտանիք...
Ես երբեք չէի համարձակվի անգամ մտածել,որ գերմանական ընտանիքը կարող է երբևիցե այդքան ջերմ ու այդքան իրական լինել։Այդ ընտանիքը,Զերինգների ընտանիքը ինձ իր տանը հյուրընկալեց մեկ անգամ 2 շաբաթով,իսկ մյուս անգամ`2 ամսով։Համաձայն ծրագրի նրանք կոչվում էին հյուր-ընտանիք։Սակայն հյու՞ր։Արդյո՞ք ես հյուր էի այդ տանը։Նրանք ինձ համար հյուր-ընտանիք չէին,իսկ ես նրանց համար`հյուր-երեխա։Չեմ վախենա ասելուց,որ նրանք իմ երկրորդ ընտանիքն են,երկորդը`հաշվով,բայց ոչ կարևերորության քչությամբ։Իսկ ես դարձա նրանց երրորդ զավակը`կրտսեր աղջիկը։

Այդ տիպիկ գերմանական,բայց ոչ հայկական տիպիկ պատկերացմամբ ընտանիքը ամենահասարակ ընտանիքներից էր։Այն ուներ դասական կազմ`մայր,հայր,աղջիկ,տղա։Նրանք ամենահարուստ ընտանիքը չէին,բայց...
Բայց շատ ու շատ հարուստների հարյուրավոր երկրների կերազեին ունենալ այնպիսի սիրտ,ինչպիսին ունեին նրանք`Վիբեկն,Գերդը,Ֆրիդերիկեն ու Կոնստանտինը։Անսահման բարությամբ լցված այդ մարդիկ ինձ ծանոթացրին կյանքի տարբեր էջերին,սովորեցրին այնքան նոր բաներ,որոնք կարող էի միայն նրանցից սովորել...

Կոնստանտինի հետ ես դպրոց էի հաճախում։Նա մի տղա է,ով սիրում է շփվել ընկերների հետ,խմել գարեջուր,անցկացնել լավ ժամանակ։Այդ իսկ պատճառով հաճախ այնպիսի տպավորություն էր ստեղծվում,թե նա թքած ունի իմ գոյության վրա,սակայն դա այդպես չէր։Համաձայն եմ մենք շատ չէինք շփվում,ախր շփման շատ եզրեր չկային,սակայն պետք էր նրան մի անգամ մի բան խնդրել,ու նա ամենայն պատրաստակամությամբ անմիջապես կկատարեր իմ խնդրանքը։Ու չնայած,որ նա երբեմն շատ մոռացկոտ էր լինում,երբեք չէր անտեսում իմ խնդրանքները։

Ֆրիդերիկեի հետ ցավոք շատ շփում չեմ ունեցել,երբ ես մեկնեցի Գերմանիա,մեկ շաբաթ անց նա մեկնեց ԱՄՆ`այնտեղ դպրոցում մեկ տարի ուսուցանելու համար։Ֆրիթցի..նա խենթ մի աղջնակ է,մի հիպպի աղջնակ,շատ յուրահատուկ արտաքինով ու շարժուձևով,ինքնատիպ մտածելակերպով ու կյանքը վայելել սիրող մի աղջնակ...Ֆրիթցիի հետ ինձ լավ էի զգում,նա ինձ շատ լավ էր հասկանում,ամեն ինչում աջակցում էր և շատ բարեհամբույր ու բարի էր...Նա շատ լավ ջյութակ էր նվագում,ինչպես իր հայրը։Երբ նա երբեմն տանը ջյութակ էր նվագում,Գերդը միշտ անում էր իր նկատողությունները,որից Ֆրիթցին հուզվում էր...

 Գերդն ընտանիքի հայրն է։Նա մասնագիտությամբ մանկական հոգեբան է ու շատ զարգացած մի անձնավորություն է։Նրա հետ կարելի է ժամեր շարունակ խոսել,նա միշտ մի հետաքրքիր բան կգտներ պատմելու,բացատրելու,սովորեցնելու։Հիշում եմ,երբ միասին Բալթիկ ծովում էինք,նա ինձ տանում էր ջրի եզրի մոտ ու սկսում բացատրել ճահիճների առկայության փաստը,ձկների կյանքը,ծովի ալեկոծումը...Ինչպես նշեցի Գերդը հիանալի ջյութակ էր նվագում,նա նույնիսկ երաժշտական բենդ ուներ`Publiners.Նրանք հիմնականում նվագում են իռլանդական երաժշտություն...դրա մասին քիչ հետո

Վիբկեն ընտանիքի մայրն է։Նա կենսուրախ կին է,կյանքով ու ուրախությամբ լի,նա շատ աշխույժ է։Յուրաքանչյուր շաբաթվա հանգստյան օրերին մեր ժամանցը շատ հետաքրքիր էր կազմակերպում։Նա առողջ կյանքի կողմնակից է,ու նրա հետ մենք շատ ենք քայլել։Վիբկեին ես բոլորից զատ սիրով էի սիրում։Կարող էին Գերդն ու Կոնստանտինը տանը լինել,ինձ հետ,սակայն երբ Վիկբկեն էր տուն գալիս,սրտիս թեթևություն ու հանգստություն էր իջնում։
Երբ նա տանն էր,տունը կարծես ջերմությամբ լցված լիներ։Սիրում էի պարզապես նրա կողքին լինել,նրա համար օգտակար գործ անել,օգնել նրան խոհանոցում,նրա հետ գնումների գնալ։
Ես հաճախ հանդիպեցի նաև այդ ընտանիքի բարեկամներին,ընկերներին,ծանոթացա նրանց հետ։Պարզապես հիանալի մարդիկ էին։Երևի թե երբեք այդքան լավ մարդ միասին մի տեղում չէի տեսել։Նրանք բոլորն այնքան բարեհամբույր էին,կատակասեր։Ես մտերմացա նաև Գերդի բենդի հետ,մենք մի քանի անգամ եղանք նրանց բենդի համերգներին,վայելեցինք իռլանդական երաժշտությունն ու գերմանական շունչը...
Այդ ընտանիքն այնքան ջերմ էր ու այնքան բարի։Միասին մենք անցկացրեինք հիանալի ժամանակ,սակայն...
Ինչպես ասում են,մի օր պետք է այդ օրն էլ գար։Բոլորեց իմ 2 ամիսը ու ինձ իմ տունն էր սպասում,պետք էր հրաժեշտ տալ։Ատում եմ այդ պահը։Երբեմն ավելի հեշտ է պարզապես վեր կանալ ու գնալ,առանց ետ նայելու,առանց ջերմ գրկախառնությունների,առանց արցունքով աչքերի...



Վաղը..Վաղը պետք էր հրաժեշտ տալ այն մարդկանց,ում ես հասցրեցի այնպիսի ամուր սիրով սիրել,որ կհերիքի ամբողջ կյանքի համար։Վաղը..վաղը հրաժեշտ պետք է տայի նրանց գուցե ընդմիշտ։Գուցե այլևս երբեք չլսեմ Կոնստիի մրթմրթոցը,Վիբկեի ծիծաղն ու Գերդի խելացի խոսքերը,գուցե երբեք այլևս չգրկեմ Ֆրիթցիին ու երբեք նրանց հետ զբոսանքի դուրս չգամ։Գուցե ես երբեք այլևս չանցնեմ այդքան հարազատ տան շեմը,գուցե այլևս երբեք նրանց հետ գնումների չգնամ։Գուցե ես նրանց պարզապես կորցնեմ`սրտումս պահելով կյանքիս ամենաուրախ ու ամենալեցուն երկու ամիսը։Սակայն եկել էր հրաժեշտի պահը,պետք էր ամուր գրկել,այնքան ամուր,որ գնացքում նստած դեռ զգայի նրանց մատները մեջքիս վրա։Սակայն արցունքների անձրևը հզոր գտնվեց ինձանից։Ցնցվում էի ամբողջ մարմնով,հրաժեշտ էի տալիս կյանքիս ամենագեղեցիկ պահերից մեկին,կյանքիս ամենահարազատ մարդկանցից մի քանիսին։Հրաժեշտ էի տալիս աշխարհի ամենաջերմ ու մարդամոտ երկրին...Գերմանիային...

Հ.գ. Անցել է արդեն 1 տարի այդ հրաժեշտի պահից,սակայն մինչ օրս ես նամակարգական կապ ունեմ Վիբկեի,իմ այդքան սիրելի Վիբկեի հետ։Նա նույնիսկ իմ ծննդյան առթիվ ինձ մի ծանրոց է ուղարկել`տիպիկ Նեո-ական նվերներով`The Beatles,Erich Maria Remarque,Peace...Ու չնայած Վիբկեն հայերեն չգիտե,ես կասեմ...
Շնորհակալ եմ քեզ,Վիբկե՛,շնորհակալ եմ ձեզ բոլորիդ,որ ինձ սովորեցրիք տեսնել մարդու միջի  գեղեցիկը,սովորեցրիք նայել,թե դիմակից այն կողմ ինչ կա,սովորեցրիք հասկանալ,որ սառույցն անգամ իր ջերմությամբ այրել գիտե...Շնորհակալ եմ...

вторник, 19 июля 2011 г.

Նյուտոնը ես եմ կամ մանկական տարօրինակություններ

Ինչպես ցանկացած մարդ,ես նույնպես ունեցել եմ մանկություն(:D),որին շուտ հրաժեշտ տալ երբեք չեմ շտապել։Կարծում եմ,որ ինչ-որ տեղ հիմա էլ եմ գտնվում այդ շրջանում,սակայն այսօր ցանկանում եմ ձեզ պատմել իմ ավելի խոր մանկության և իմ մանկական տարօրինակությունների մասին։Կարծում եմ յուրաքանչյուր երեխա ունի հենց իրեն հատուկ որոշ առանձնահատկություններ։Դրանք քիչ չէին նաև ինձ մոտ,այնպես որ գնացինք...

    1.Սկսեմ հնարավորինս չափ սկզբից։Երբ դեռ անգիտակից էի,ես արդեն բավականին նպատակասլաց էի։Դեռ 1 տարեկանս չբոլորած ես ցանկանում էի անպայման հնարավորինս շուտ քայլել սովորել,քազնի քույրս արդեն քայլում էր։Բայց վերջիվերջո ես հասա իմ նպատակին և սկսեցի քայլել։:D

    2.Դեռ անգիտակից տարիներիս ես երբեք մայրիկի գրկից չէի պոկվում։Հայրս միշտ պատմում էր,որ նույնիսկ իրեն թույլ չէի տալիս ինձ գրկել,մնում էի միայն մայրիկին կպած այնպես,որ մարդիկ իրենց մեր հայկական ձևով ինձ կոչում էին "դոշի բռոշկա"։Իսկ հետո,երբ մեծացա,շատ կապնվեցի պապայիս հետ։Այդպիսի փոփոխություններ։

    3.Մանուկ ժամանակ ես ահավոր,չափից դուրս շատ էի հիվանդանում։1,3 և 5 տարեկան հասակում ամեն անգամ Նոր Տարվա շեմին թոքերի բորբոքում էի ունենում։Ծնողներս շատ հետևողական էի ու ուշադիր,սակայն ինձ բավական էր մեկ անգամ մրսել,և թոքաբորբը պատրաստ էր։Բացի այդ բացարձակապես ոչ մի ձմեռ չէի անցկացնում առանց բարձր տաքության ու ահավոր զզվելի հազով։Սա պարզապես շատ վատ հատկություն էր։Հարկավոր է նշել,որ 5 տարեկանում,երբ քույրս 6 տարեկան էր ու դպրոց էր հաճախում,ես թոքաբորբով հիվանդացա ոչ թե մրսածության,այլ այն պատճառով,որ շատ տենդագին ցանկանում էի քրոջս նման դպրոց գնալ։Այդ միտքն այնքան էր հզորացել մեջս,որ ինձ թուլացրեց`հասցնելով անկողին։ :D

    4.Մանուկ ժամանակ մինչև 7 տարեկանը ես կարողանում էի ձեռքերով բժշկել ցանկացած ուժեղ ցավ։Մայրիկս այդ տարիներին շատ ուժեղ գլխացավեր`նույն միգրեն ասվածն էր ունենում,ու եթե այն սկսվում էր,կարող էր բավականին երկար տևել։Սակայն երբ բացահայտեցինք իմ ձեռքերի ուժը,հարկավոր էր միայն ծնկի գալ պառկած մայրիկի անկողնու կողքին,ձեռքերս դնել նրա ճակատին մոտ 2 րոպե,և ցավն անհետանում էր։Ցավոք այդ կարողությունս իր ուժը կորցրեց մոտավորապես 7 տարեկան հասակում,չնայած ես համոզված եմ,որ վարժանքները կարող են դա ետ վերադարձնել։

    5.Մինչև 9 տարեկանը ես կարողանում էի փակ աչքերով տեսնել։Ինձ մինչև այդ հնարավորությանս ուժի թուլացումը թվում էր,թե բոլորի մոտ այդպես է,այդ իսկ պատճառով ոչ ոքի դրա մասին ոչինչ չեմ ասել`ընդունելով դա,որպես մարդկային ամենասովորական հատկություն։Այդ իսկ պատճառով ես դրա համար ոչ մի ապացույց չունեմ,սակայն կարծում եմ առանց ապացույցի կհավատաք ինձ։Թերևս դրա միակ ապացույցն այն է,որ փակ աչքերով տեսնելու հնարավորության պատճառով գիշերը քնելն ինձ համար շատ բարդ էր.պառկում էի քնելու,աչքերս փակում էի,սակայն շարունակում էի տեսնել հյուրասենյակից ննջասենյակ ընկնող լույսը,որի պատճառով քունս փախչում էր։Այդ իսկ պատճառով ես բավականին ուշ էի քնում ու մինչ օրս արդեն սովորության համաձայն անկողնում պառկելուց միայն 20 րոպե հետո ինձ հաջողվում է քնել։

    6.Ինչպես արդեն նշել եմ այստեղ,մանուկ ժամանակ իմ ամենասիրելի խաղը կախարդ-կախարդն էր։Ես սիրում էի ինձ պատկերացնել գեղեցիկ կախարդուհի,անգամ "կախարդական բաղադրատոմսեր" ու "թուրմեր" ունեի։Այդ տարիներին մենք տանը տարբեր գեղեցիկ բույսեր ունեինք,որոնք մերթ չորանում էին,մերթ ծաղկում։Ես էլ վերցնելով մեր մանկական խոհանոցային սպասքից մի ափսե անցնում էի սենյակներով ու հավաքում էի բույսերի չորացած տերևները,խառնում ու մանրացնում էի դրանք ու ասում "կախարդական" բառեր`ստանալով շատ կարևով մի թուրմ։ :)

    7.Այդ տարիքում ես սովորություն ունեի տանից գնալու:DԵս վերցնում էի այդ ժամանակահատվածի իմ ամենասիրելի տիկնիկին (որն ամեն տարի փոխվում էր:D),մի ցանցի մեջ դնում էի տիկնիկիս զգեստները և մայրիկին ասում,որ գնում եմ տանից։Մայրս արդեն սովոր էր իմ այդ տարօրինակ պահվածքին,այդ իսկ պատճառով նա ժպիտով պարզապես պատասխանում էր`լավ։Ես տանից դուրս էի գալիս,կանգնում էի դռան առջև մի քանի րոպե,իսկ հետո թակում էի դուռը։Մայրս,մտնելով իմ խաղի մեջ,դուռը բացելով ասում էր,արդյո՞ք լավ հանգստացա ճամբարում,ինչպե՞ս էր այնտեղ առանց ընտանիքի։Ես պատասխանում էի ամենայն հանգստությամբ ու անցնում էի ներս։ :D

    8.Մի շատ տարօրինակ սովորություն էլ եմ ես ունեցել,որի մասին հենց նոր հիշեցի,մոտավորապես 10 տարեկանում ես սիրում էի դռների ծխնիների փայտերի վրայով վերև բարձրանալ։Ինչպե՞ս էի կարողանում,դժվար է պատկերացնել։Պարզապես ես միշտ շատ ճկուն եմ եղել,կանգնում էի դռան փայտերի միջև և ձեռքերով ու ոտքերով հենվելով`բարձրանում վեր։Հաճելի էր ու հետաքրքիր,սակայն կհասկանաք ինձ,թե`ոչ,չգիտեմ :D

    9.Մի հատկություն էլ ես ունեի,որի պատճառով քույրս մասամբ տուժում էր։Ես սիրում էի պատուհանից դուրս նետել մեր քաղալիքները :DՉէ՛,չէ՛,իմ հոգեկան աշխարհի հետ ամեն ինչ կարգին էր,ես երբեք "նեռվայն" երեխա չեմ եղել,պարզապես ինձ չափից դուրս շատ հետաքրքրում էր,թե ինչպես են առարկաներն ընկնում,ինչ անկյան տակ,ուժի քանակից կախված ինչքան հեռու են թռչում և որ ամենակարևորն է,ինչպես են բախվում գետնին և բախվելուց հետո արդյո՞ք կրկին օդ են թռչում,թե կոտրվում են։Ցավոք,ես այդպես շատ խաղալիներից եմ զրկել քրոջս ու ինձ,բայց դե փորքիկ Մարիամիս  հետաքրքիր էր առարկաների անկումը։Երբ հայրս մեր պատշբամգբում վարդերի մեծ ծաղկաման պատրաստեց,ես սկսեցի ծաղկամանի միջի հողի քարերը պատշբամգից դուրս նետել(անկեղծ ասած ես մինչև այսօր էլ սիրում եմ բարձր տեղից ինչ-որ բան ցած նետել ու հետևել դրա շարժմանը)։

    Այնպես որ ծանոթացե՛ք,Նյուտոնը ես եմ։
    Այս շարքը դեռ էլի կարելի է շարունակել,սակայն այստեղ նշվածներն իմ ամենավառ տարօրինակություններն էին,որոնք կարծում եմ միայն ինձ են հատուկ: Եթե դուք նույնպես տարբերվող եք եղել,նշե՛ք դրանք մեկնոբոնություններում,այդպես ավելի հետաքրքիր կլինի։ :D


    LinkWithin

    Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...