Ածխաջրերի, սպիտակուցների, ճարպերի ու ճիշտ սննդակարգի մասին. մաս 1

Օգոստոսին, երբ նոր էի տեղափոխվել Գերմանիա, բացարձակապես ուշադրություն չէի դարձնում, թե ինչ եմ ուտում, ինչպես եմ սնվում, ինչքան կալորիա է պարունակում ընթրիքս և ինչքան ածխաջրեր եմ ընդունում մեկ օրվա ընթացքում։ Ունենալով նաև բավականին նստակյաց կյանք ուսումնական ծանրաբեռնվածության պատճառով` հասցրեցի մինչև ձմեռ բավականին նկատելի քանակությամբ քաշ հավաքել։ Ու դա ինձ բնականաբար դուր չեկավ։ Երբ դասերս սկսեցին մի քիչ թեթևանալ ու նույնիսկ արձակուրդ ունեցա, սկսեցի ավելի շատ հետաքրքրվել սնունդովս ու առհասարակ ճիշտ սնվելու կանոնակարգով։ Ինքս որպես ապագա կենսաբան բավականին լավ հասկանում եմ,թե ածխաջրերը, ճարպերն ու սպիտակուցներն ինչ դեր ունեն մեր օրգանիզմում, սակայն այն ժամանակ միայն դեռ տեսականորեն։ Հիմա նաև պրակտիկապես :) Ելնելով սեփական գիտելիքներից ու փորձից` կփորձեմ մի քանի հիմնական խորհուրդ տալ իրենց բացատրություններով։ Դրանց հետևելով սկզբնական շրջանում, եթե ավելորդ քաշ ունեք, կազատվեք այդ քաշից, իսկ հետո հեշտությամբ կպահպանեք նոր քաշը։

100 դրամի հաղթանակ, որ միլիոններ արժի

Երբ ցերեկը աշխատանքի էի գնում, արդեն մոտավոր պատկերացնում էի, թե ինչի մասին կցանկանայի այսօր գրառում անել։ Աշխատանքից հետո մտա վկոնտակտե-13 նամակ, արագ ֆեյսբուք էլ մտա. բոլորի գոռում էին`  հաղթել եենք։

Ամենամեծ ափսոսանքս այն էր, որ Երևանում չէի ու ոչ մի կերպ ֆիզիկական մասնակցություն չկարողացա ունենալ։ Նույն կերպ էլ ափսոսում էի Բարև, Երևան պայքարի ժամանակ։ Ես հավատում էի, որ կարելի է ինչ-որ բան փոխել, որ ժողովուրդը կարող է հասնել իր նպատակին։ Ես հերթական հուսախաբ եղողներից էի։

Մի քանի օր տևացող այս պայքարի ընթացքում ես հասկացա, թե որն էր Բարև, Երևան ու հասարակակն տրանսպորտի թանկացման դեմ պայքարի տարբերությունը։

Առաջինի դեպքում ժողովուրդը պատկերացում չուներ, թե ինչ պետք է արվի, ում պետք է հավատալ, ում հետևել, ում լսել, ինչով զբաղվել և վերջապես որ ուղղությամբ գնալ, որ նպատակին հասնել։ Ի՞նչ նպատակի։ Դա էլ դեռ հստակ չէր։ Ժողովուրդը չէր հավատում, որ հնարավոր է ինչ որ բան փոխել։

Երկրորդ դեպքում առաջնորդ չկար, առաջնորդը երիտասարդությունն էր։ Մեզ պետք չեկան երդումներ, խոստումներ, երկար ճառեր, բազմաբովանդակալից մամլո ասուլիսներ, ժամեր տևող հավաքներ, տարբեր տեսություններ։ Պրակտիկան տեսությունից միշտ էլ ավելի հետաքրքիր է։ Ու հենց այդ պատճառով էլ բեմ բարձրացան տաքարյուն երիտասարդները, ովքեր հավատալով միայն սեփական ուժերին ու սեփական դիմացկունությանը մղվեցին առաջ` հստակ իմանալով, թե ինչ են ուզում։ Իսկ հստակ պահանջն էր` վերադարձնել հին ուղեվարձը։ Բացի այդ ուղեվարձի նախկին սակագինը վերադարձնելն ավելի ռեաալ էր թվում, քան ՀՀԿ-ի ձեռքից իր գլխավոր դերը վերցնելը, որովհետև...պարզապես իջնում ես տրանսպորտից ու վճարում 100 դրամ։ Ուրիշ ոչինչ։ Բայց հենց դրանով էր պայքարը դժվար ու կարևոր։ Կարևոր էր ցանկացած քաղաքացու հույսը, հավատը, պայքարը։ Կարևոր էր, որ ցանկացածի մեջ կոտրվեր հնազանդվելու ու սեփական լուծը լուռ քաշելու լռությունը։ Կարևոր էր, որ հայը հասկանա, երկիրը պիտի կողմնորոշվի ու առաջնորդվի ժողովրդի ցանկությամբ, ժողովրդի օրենքով։ Եթե նույնիսկ երկրի գլխին նստած է մի իշխանություն, որին ժողովուրդը չի ընտրել։

Ես ապշած եմ։ Հաճելիորեն զարմացած։ Ես չէի սպասում նման համախմբվածություն, բազմակողմանի աջակցություն, բարեսրտություն։ Ու ամենահաճելի կողմերից մեկն էն էր, որ պայքարը դրական էր, ոնց որ կասեր Նավակ ճոճողը` դոբռիի մեջ։ Անձամբ ներկա չեմ եղել, բայց այն ինչ տեսել վիդեոներով, կարդացել եմ, լսել եմ, ինձ մոտ միայն դրական էմոցիաների տպավորություն է ստեղծել։ Պարզապես համատարած հուսալքության մեջ, երբ տեսնում ես, որ մենք կարող ենք համախմբվել ու միմյանց օգնելով, աջակցելով հասնել նրան, որ ժողովրդի խոսքն օրենք լինի, դրական զգացմունքներից բացի ուրիշ ոչինչ չես կարող զգալ։

Ֆեյսբուքում հերթական շնորհավորանքի ու ուռա-յի տակ մի կին գրել էր` իսկական հաղթանակ չեք տեսել։

Չգիտեմ կինը ինչ նկատի ուներ, թերևս ավելի շուտ պատերազմական մասշտաբով ինչ-որ հաղթանակ։ Իհարկե գլոբալ առումով թվում է, թե պատերազմի ժամանակ տարածք ետ բերելը շատ ավելի մեծ հաղթանակ է` ելնելով մարդկային և ֆինանսական ռեսուրսների կորուստներից։ Սակայն եթե անալիզ անենք, որ Երևանը` ՀՀ մայրաքաղաքը, հինգ օր առաջ լրիվ ուրիշ քաղաք էր, այսօր` լրիվ ուրիշ։ Ու պայքարողների հաղթանակը ոչ միայն պարզապես ուղեվարձը հին սակագինը չէ, այլ նաև այն ապացույցը, որ հայերը դեռ կարող են համախմբված լինել ու պայքարել, կարող են ստրկամիտ չլինել ու կառավարության պորտը տեղը դնել։ Ու հուսով եմ, որ այս հաղթանակի կարևորությունը նաև այն կլինի, որ սկիզբ կդնի ավելի լավ Հայաստանի համար մյուս պայքարներին։ Հուսով եմ, որ պայքարի ու հաղթանակի համն առած երիտասարդներն այլևս երբեք վայր չեն դնի իրենց զենքերը։ 

Ու ի վերջո, ինչպես շատերն էին նկատել, Տարոն Մարգարյանի մի խոստում այնուամենայնիվ ճիշտ էր. Երևանն այսօր ավելի լավն է։ :)

Ու վերջում մնում է միայն մի բան ասելու` ցավներդ տանեմ! :)

Մի (մեծ) բաժակ սուրճի շուրջ

-Սթարբաքս-էտո պապսա։

Միշտ տենց էր արտահայտվում ուկրաինացի ընկերուհիս Սթարբաքսի ու հատկապես նրա գների մասին։ Երկուսս էլ ավելի մեծ հաճույքով օգտվում էինք ու ենք Բալզակ սրճարանից, որ իր ցանցի և քաղաքականության ու ընդհանրապես տեսակի առումով Սթարբաքսի եղբայրն է, բայց ինձ ավելի հաճելի է ու շատ ավելի էժան։

Եթե շարժվենք "եթե հեռախոս, ապա iPhone" տրամաբանությամբ, ուրեմն "եթե սրճարան, ապա Starbucks"։

Այսքանի հետ մեկտեղ հիմա Սթարբաքսում եմ, որովհետև Բալզակ մոտակայքում չկա, իսկ ես մեծ բաժակ սուրճի կարիք ունեի։ Ու պատանեկական այդ կամակորությունն ու "պրինցիպի ընկնելը" անցել է մոտս։ Ինչպես ասենք մի քանի տարի առաջ "յաղք" ու "ֆու" էի ասում բարձրակրունկներով աղջիկներին, իսկ հիմա պետք եղած ժամանակ լավ էլ հագնում եմ բարձրակրունկներ։ Նենց որ մի քանի տարի առաջ սպանեին, Սթարբաքս չէի մտնի, որովհետև "էտո պապսա", իսկ հիմա եթե սուրճի կարիք կա, լավ էլ կմտնեմ, կառնեմ։ Թվում է, թե դա անսկզբունքայնություն է ու հաստատուն կարծիք չունենալու արտահայտում։ Իսկ ինձ թվում է, դա պարզապես ինքնահաստատվելու անհագ ցանկության բացակայություն է։ Ինչ-որ տեղ թքած ունեմ տենց անհիմն սկբունքների վրա։ Ոչ այն մարդկանց եմ հասկանում, ովքեր վազում են ֆիրմայի, անունի, մոդայի ետևից, ոչ էլ նրանց, ովքեր շատ ակտիվ ու վառ կերպով հակամոդա ու հակա-անունի-հետևից-վազել են քարոզում։ Եսիմ։

18 տարեկան Մարիամ, ոչ թե Նեո

Բարև՛ իմ ընթերցող։ Այնքան ժամանակ է անցել բլոգումս կանոնավոր գրառումներ դնելու օրերից, որ կարծում եմ ընթերցողներիս 99,9%-ով կորցրել եմ։ Իհարկե ես գիտեի, որ այդպես էլ լինելու էր։ Մեկ ու կես տարի է գրեթե ,ինչ ոչինչ չեմ գրել։ Ու շատ եմ փոխվել։ Մեծացել։ Շատ եմ ուրիշը դարձել հատկապես վերջին տարվա ընթացքում։ Այնքան եմ փոխվել, որ նույնիսկ երկմտանքի մեջ էի` նոր բլո՞գ բացել, թե՞ այնուամենայնիվ շարունակել գրել հին, սիրելի բլոգում։ Չգիտեմ։ Որոշեցի շարունակել։ Երևի կոնտրաստային տարբերությունը շատ լինի՞։ Դա էլ չգիտեմ։ Մի տարվա ընթացքում սովորել եմ չամաչել չգիտեմ բառից, որովհետև չափից դուրս շատ բան կա, որ չգիտեմ։ Տենց ամաչելով ու՞ր կհասնեինք :))
Մի տարվա մեջ ես հասցրեցի ինքս ինձ ավելի լավ ճանաչել, ինձ հետ ավելի մոտիկից ծանոթանալ։ Մի քանի շաբաթից կլրանա ուղիղ մեկ տարի, ինչ ես Բեռլինում եմ, մենակ, առանց ընտանիքի, առանց հին ընկերների։ Երբեմն ամեն ինչ շատ հեշտ էր թվում, երբեմն չափից դուրս շատ 17-ամյա բարակ ուսերի համար։ Իսկ այսօր ես նորից ունեմ համարձակություն բլոգս բացելու ու գրելու` իմանալով հանդերձ, որ ո՛չ ընթերցող ունեմ, ո՛չ էլ սպասող բլոգսֆերայում։ Ֆեյսբուքում հիմա միակ հետաքրքրող թեման հասարակական տրանսպորտի գնի բարձրացումն է (վերջապես զգում եմ, որ իրոք կարողանում ենք ինչ-որ հարցի շուրջ համախմբվել, չէի ցանկանա մի անգամ էլ հուսախաբ լինել)։ Այնպես որ գրառմանս անհաջողակ լինելը իր ծնվելուց առաջ էլ դեռ պարզ էր, բայց զարմանալիորեն դա ինձ չի տխրեցնում։ Ու դա էլ մի ապացույց ինձ համար, որ ես մեծացել եմ։
Մի երկու ժամ առաջ գլխի ընկա, որ մի տարի առաջ ֆեյսբուքի չատումս մի 20 հոգի առնվազն օնլայն էր, կեսի հետ շատ ակտիվ նամակագրական կապ կար, մյուս կեսի հետ էլ` բավականին ակտիվ։ Իսկ հիմա չատս անջատված է ընդհանրապես, իսկ կյանքումս շատ քիչ մարդիկ կան։ Կարող եմ մատներիս վրա հաշվել անգամ։ Պատճառները մի քանիսն ու միանման.շատ ծանր տարի եմ ունեցել` չհասցնելով ծանոթանալ շատ մարդկանց հետ Գերմանիայում/Բեռլինում, Երևանից հեռանալու պատճառով շատերն ատագ մոռացան ինձ, ես էլ` շատերին։ Հասցրեցի օտար դառնալ երևանյան շրջապատիս ու չհասցրեցի դեռ հարազատներ գտնել Բեռլինում։ Հիմա մի տեսակ "կիսա" եմ։ Բայց մի տարվա ընթացքում դրան էլ եմ սովորել։ Սովորել եմ, որ ինչ էլ լինի, ես եմ իմ սխալների, անպատասխանատվության պատասխանատուն, որ եթե խնդիր ունենամ, հույսս կարող եմ միայն ինձ վրա դնել ու նկատել եմ, որ սկսել եմ շատ ավելի շատ մտածել։ Երբեմն չափից դուրս շատ։
Սովորել եմ նաև հանգիստ ընդունել մարդկանց ապշած հայացքները, երբ լսել են տարիքս և լսել են, թե որ երկրից եմ (ինձ հաճախ շփոթում են գերմանացու կամ ֆրանսիացու հետ, այնպես որ չեն հավատում իմ արևելյան ծագմանը)։
Մեկ էլ քիմիա եմ սովորել։ Տարվա մեջ երևի ամենամեծ նվաճումներիցս մեկն էր։ Նաև այն, որ ավարտական քննությունը ընտրեցի քիմիա ու 20 ստացա։ Այդ պահին ես հպարտ էի ինձով։
Հա, մեկ էլ իմացա, որ մարդ չի կարող անընդհատ երջանիկ կամ դժբախտ լինել։ Երջանկությունն ու դժախտությունը կարող են լինել մի պահ, մի ակնթարթ ու հետո տպավորվել շատ երկար ժամանակ։ Ասում են, որ մեր երջանկությունը հաճախ գիտակցում ենք միայն այն ժամանակ, երբ այն այլևս չկա։ Ես դրան չեմ հավատում։ Գիտե՞ք ինչու։ Որովհետև երջանկությունը եթե կա, դու կզգաս դա։ Մի պահ։ Մի ակնթարթ։ Բայց կիմանաս, որ կա։ Իսկ եթե դու դա մինչև այդ չես զգացել, ուրեմն մնացած ամեն ինչը սուտ հորինվածք էր։

Տարիս հաջողակ էր բավականին։ Ու շատ ծանր։ Բայց ես սիրում եմ այս մի տարվա ընթացքը։ Բեռլինի հետ ունեցած ծանր հիշողություններս։ Հատկապես Բեռլինի անվերջանալի ձմեռը։ Բեռլինն ինձ մի տարվա մեջ չափից դուրս շատ բան սովորեցրեց։

Մի խոսքով, ես վերադառնում եմ իմ բլոգ։ Ես Նեոն չեմ, չէ։ Ես Մարիամն եմ։ Ուղղակի Մարիամը։ Ոչ մի կեղծանուն, ոչ մի գրական անուն։ Ես Մարիամն եմ, արդեն 18 տարեկան, ապագա կենսաբան, ով նստած Բեռլինի հանրակացարաններից մեկի իր սենյակում թույլ լույսի տակ վերաբացում է իր բլոգը։

Գնացինք :)

Անտարբերը, Մարիոն ու Երկու չինացին

Մինչև գնացքը հասավ, ուշացա ավտոբուսից։ Պիտի ուղիղ տասը րոպեի սպասեի մյուս ավտոբուսին, որովհետև նախորդն աչքիս դիմացով անցավ։ Կքայլեի մինչև մեր ուսանողական ավան, բայց նոր կոշիկներս ոտքերս սեղմում էին։ Գնացի կանգառ, նստեցի։ Կողքիս մի պապիկ էր նստած, "Բեռլին" թերթի հերթական համարն էր կարդում, ես էլ ձև էի տալիս, իբր չեմ կարդում իրեն հավասար։ Մյուս կողմից գեր կին էր նստած։ Մի քանի րոպե հետո կանգնեց, բոլորս խառնվեցինք իրար, պապիկն ու ես կտրվեցինք թերթից` մտածելով, որ ավտոբուսն եկավ, այն էլ պարզվեց, որ տիկինը քայլել էր ուզում։ Նրա գնալուց հետո մի ծեր, շատ նիհար, բայց կոկիկ հագնված տատիկ եկավ իր տեղը նստեց։ Նեղվեցի։ Չէի տեսել նրան։
Ուղիղ 17:48 ավտոբուսը եկավ կանգառ։ Լավ է, որ մեծ ավտոբուսներից էր, նստատեղերը բավականացրեցին։ Արդեն տասը ամիս է ինչ սովորություն ունեմ ավտոբուսում ու գնացքներում մեկական դրված նստատեղերն ընտրելու։ Պապիկն էլ գնաց ավտոբուսի ամենաետևը։ Թերթը մնաց կիսատ։

Գեղեցկացնում ենք գերմաներեն խոսքը *

Այսօր ես գերմանական շնչի պակաս և կարիք ունեմ, այնպես որ մյուս պատրաստի գրառումներս շարունակում եմ թողնել արխիվում,որպեսզի այսօր ևս մի քանի լեզվական առանձնահատկություններ յուրացնենք և օգտագործենք մեր առօրյայի գերմանական հատվածում։ :)

Այսօր կանգ կառնենք մի քանի կաղապարային արտահայտությունների ու բառերի վրա,որոնք ձեզ հնարավորություն կտան խոսքը առավելագույնս գեղեցիկ և քաղաքավարի դարձնելու համար։ 

Թող կուրծքս մի քիչ ցավի, որ սրտիս տեղն իմանամ...

Երեք բանաստեղծություն,որ նկարագրում են իմ ներկայիս տրամադրությունը :)

Ա՜խ, նորից «Բարի ճամփա»,
Ա՜խ նորից «Մնաս բարով»…
Մի տեսակ տագնապ կա, որ
Չես ասի ոչ մի բառով:

Գնում ես, չես էլ ասում,
Թե մեկ էլ երբ ես գալու,
Եկար էլ, ի՞նչ իմանամ
Ո՞ւմ մոտ ես մեղքդ լալու:

Ներիր ինձ, դու իմ բարև,
Իմ խելոք և իմ համառ,
Հարկադիր այս ծիծաղի
Եվ թաքուն լացի համար:

Գնում ես, էլ ի՞նչ ասեմ,
Սովոր եմ, կդիմանամ
Թող կուրծքս մի քիչ ցավի,
Որ սրտիս տեղն իմանամ:

Մի տեսակ տագնապ կա, որ
Չես ասի ոչ մի բառով,
Ա՜խ, նորից «Բարի ճամփա»,
Ա՜խ նորից «Մնաս բարով»…

Սեղմում եմ բռունցքներս ու...

Ձեռքումս եղած ամբողջ ուժով մատներս սեղմում եմ ափիս`անընդհատ ավելի ձգելով ու ամրացնելով բռունցքս։ Ինչքան շատ եմ մատներս սեղմում ու փակում ափս,այնքան ավելի ուժեղ եմ զգում ձեռքիս միջի դատարկությունը։ Այն պարզապես այրում է ձեռքս, ասես գոռա` մի ապտակ հասցնելով ու հասկացնելով,որ մենա~կ եմ.. Հենց հիմա բռունցք արա ու ամբողջ ուժով մատներովդ ճնշի՛ր ափիդ։ Զգացի՞ր ամայությունն ափիդ։  Շնորհավորում եմ։ Դու սիրահարված ես…

Տո դուք էլ,ձեր ԵՊՀ-ն էլ...

Գիտե՞ք,եկել էի լրիվ այլ գրառում անելու։ Ավելի ճիշտ այդ գրառումս արդեն պատրաստ էր,սակայն մինչև այստեղ տեղադրելը սովորությանս համաձայն որոշեցի հետևել ստատիստիկային և տեսնել,թե որ կայքերից են մոտս հաճախումներ գրանցվել։ Հայացքս հանդիպես blognews.am կայքին։ Անցնելով հղումով,տեսա,որ վերջին գրառումս տեղ է գտել այդ կայքում։ Չհասցրեցի էլ դրա վրա զայրանալ,երբ նկատեցի մեկնաբանություններն ու...ի՞նչ ասեմ։ 

Ձեզ եմ ներկայացնում այդ մեկնաբանությունները,որոնք ինձ իրոք զայրացրին։ 

"Իսկ ես ընդունվել եմ ԵՊՀ ու շատ էլ երջանիկ եմ, որովհետև հնարավորություն չունեմ Ձեզ նման Գերմանիայում սովորելու, հա մի բան էլ` պետք չէ թերագնահատել ուրիշներին ու նրանց կրթությունը."

ԵՊՀ ես չեմ գնա

Այսօրվա լողի պարապմունքից հետո սիրտս մի տեսակ զզվելի կերպով էր աշխատում, այնպես,որ դրա պատճառով շնչառությունս ահավոր խորացել էր,տրանսպորտի միջի մարդիկ վրաս վախեցած հայացքներ էին նետում։ :D Հիմա էլ անտանելի գլխացավ ունեմ։ Երևի շոգն է մեղավոր։ Մեր տունն այնպես է դասավորված,որ եթե երկնքում կա Արև,այն կա նաև մեր տանը։ Ձմռանը գրեթե վառելիք չենք օգտագործում։ Հրա~շք։ Բայց այ ամռանը..խոսքը մեր մեջ շոգեխաշվում ենք։ Այ հիմա էլ,կիսաեփ վիճակում նստած,գլխացավս գրկած,սրտիս հետ կռիվ արած ձեզ եմ գրում։ Վարդավառի օրն էլ այնքան մեծ էնտուզիազմով եմ խաղացել,որ մինչ օրս աջ ոտքս բռնված է, այսօր ոնց կարողացա լողի տեղը դիմանալ...զարմանում եմ ինքս ինձ վրա :D Հա~, կարճ ասած, թքած ունենալով բոլոր այս ցավերի վրա ես շարունակում եմ լսել իմ սիրելի ծանր Ռոքն ու Մետալը ու ցանկանում եմ ձեզ հետ ուղղակիորեն խոսել նրա մասին,ինչ հիմա զգում եմ...